Τράπεζες: Ιδού πώς θα χρηματοδοτήσουμε τα έργα υποδομής
Το πρώτο τους «άνοιγμα» σε άμεση χρηματοδότηση νέων αναπτυξιακών δραστηριοτήτων ανακοίνωσαν οι ελληνικές τράπεζες, κατά τη διάρκεια του ειδικού πάνελ με θέμα τις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), που ολοκληρώθηκε αργά το απόγευμα της Παρασκευής, 24 Οκτωβρίου στα πλαίσια του συνεδρίου «ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» στον Όμιλο Χρηματιστηρίου Αθηνών, με διοργανωτή την επενδυτική έκδοση Α- Energy.
Πρόκειται για τη χρηματοδότηση νέων έργων υποδομών σε όλους τους τομείς, ύψους τουλάχιστον 3 δισ., που θα πραγματοποιηθούν με συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα, είτε με την μέθοδο της παραχώρησης, είτε με ΣΔΙΤ.
Ανάμεσα στα νέα έργα, περιλαμβάνονται τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που θα παραχωρηθούν από το ΤΑΙΠΕΔ, το νέο διεθνές αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου,
τα οδικά έργα τρίτης γενιάς (Ζεύξη Σαλαμίνας, Ζεύξη Λευκάδας, Αυτοκινητόδρομος Ελευσίνα - Θήβα - Υλίκη), οι μονάδες επεξεργασίες απορριμμάτων και άλλα σημαντικά έργα στους τομείς της πληροφορικής των τηλεπικοινωνιών και αλλού.
Όπως προέκυψε από τις σημαντικές τοποθετήσεις που έγιναν, οι ελληνικές τράπεζες και ειδικότερα τα τμήματα των ProjectFinance της Εθνικής Τράπεζας και της Εurobank έχουν κάνει τη σχετική προετοιμασία προκειμένου να ανταποκριθούν στο μεγάλο στοίχημα της χρηματοδότησης νέων έργων. Οι τράπεζες, εκτιμούν, ότι με τη χρηματοδότηση των νέων υποδομών θα υπάρξει σημαντικό αποτέλεσμα στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, θεωρούν όμως απαραίτητη στην όλη προσπάθεια την εμπλοκή ξένων τραπεζών, ενώ πολύ σημαντικός είναι και ο ρόλος των ιδιωτών. Η χρήση εξάλλου νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως τα ομόλογα έργου, διακρατικές συμφωνίες για την χρηματοδότηση υποδομών, ακόμα και η δημιουργία μίας τράπεζας έργων, θεωρούνται επίσης απαραίτητα μέσα για την επίτευξη του στόχου.
Ν. Μαντζούφας , Ειδικός Γραμματέας ΣΔΙΤ: Το «come back» των έργων ΣΔΙΤ
Σε ότι ειδικότερα αφορά τα έργα που υλοποιούνται με τη μέθοδο ΣΔΙΤ, πραγματοποιούν αυτήν την περίοδο θριαμβευτικό “comeback”, όπως ανέφερε ο Ειδικός Γραμματέας ΣΔΙΤ , κ. Νίκος Μαντζούφας. Μετά από καθυστέρηση αρκετών ετών λόγω κρίσης, οι ΣΔΙΤ «παίρνουν» τα πάνω τους και αξιοποιούνται σε σειρά έργων ανάμεσα στα οποία σχολεία, έργα διαχείρισης απορριμμάτων, έργα τηλεματικής, ευρυζωνικά δίκτυα και σειρά άλλων έργων από τα οποία η Πολιτεία αναμένει την επιστροφή των γερανών στον αδρανοποιημένο τομέα των υποδομών. Συγκεκριμένα: Το πρώτο εξάμηνο του 2014, επιτεύχθηκε η ανάκαμψη της Ελλάδας στη διεθνή αγορά με έργα ΣΔΙΤ, με την υπογραφή τριών νέων συμβάσεων συνολικής αξίας 130 εκατ ευρώ από τις οποίες οι δύο αφορούν την υλοποίηση και διαχείριση 14 και 10 σχολικών μονάδων αντίστοιχα στην Αττική και ένα έργο για την εισαγωγή της τηλεματικής για την πληροφόρηση επιβατών στις αστικές συγκοινωνίες.
Ο προγραμματισμός του Υπουργείου Ανάπτυξης για το Α΄εξάμηνο του 2015, περιλαμβάνει άλλες ενιά (9) συμβάσεις ύψους 650 εκατ. ευρώ για τις περισσότερες από τις οποίες έχει γίνει η επιλογή του αναδόχου και αφορούν: Το ηλεκτρονικό εισιτήριο, τα ευρυζωνικά δίκτυα και πέντε μεγάλα έργα στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων στην Πελοπόννησο, τη Δυτική Μακεδονία, τις Σέρρες, την Ηλεία και την Ήπειρο.
Τέλος, μέχρι το τέλος του 2014 βρίσκονται σε εξέλιξη μια σειρά διαγωνισμοί για έργα ΣΔΙΤ, μεταξύ των οποίων ένα έργο τηλεματικής για την ψηφιακή καταγραφή των πρακτικών των δικαστηρίων σε όλη τη χώρα, η ανάπτυξη και λειτουργία μιας νέας ιχθυαγοράς στην Κεντρική Αγορά της Αθήνας, η κατασκευή 11 μικρών γυμναστηρίων-κολυμβητηρίων ανά την Ελλάδα, η μαρίνα του Ναυπλίου, η εισαγωγή και λειτουργία συστημάτων σκάνερ στα τελωνεία της χώρας και η διαχείριση απορριμμάτων της Ανατολικής Μακεδονίας. Σε εκκρεμότητα εξάλλου και αναμένοντας τις αποφάσεις των νέων αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης βρίσκονται επτά έργα διαχείρισης απορριμμάτων με ΣΔΙΤ και συγκεκριμένα σε Αττική (σχεδιάζονται 4 μονάδες επεξεργασίας), Αιτωλοακαρνανία, Κέρκυρα και Αχαΐα.
Ο κόσμος θέλει τις ΣΔΙΤ
Αποτιμώντας εξάλλου τη λειτουργία του μοντέλου ΣΔΙΤ στην Ελλάδα, ο κ. Μαντζούφας, τη χαρακτήρισε θετική επικαλούμενος:
Πρώτον, ότι το μοντέλο ΣΔΙΤ αποτελεί μια πρακτική που επιτρέπει περισσότερες επενδύσεις με λιγότερους δημόσιους πόρους, όπως φαίνεται από τα 2 έργα των 24 σχολείων που γίνονται με ένα πολύ ενδιαφέρον μείγμα χρηματοδότησης, με τη συμβολή και του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και με άντληση πόρων και από τα κοινοτικά ταμεία και από το χρηματοδοτικό εργαλείο JESSICA.
Δεύτερον, ότι υπήρξαν ΣΔΙΤ με άριστη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος, όπως το έργο ανέγερσης των 7 πυροσβεστικών σταθμών, όπου παρά την κρίση, όχι μόνον δεν έμεινε ημιτελές όπως άλλα και με διεκδικήσεις των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων από το δημόσιο, αλλά αντιθέτως, το δημόσιο πήρε έκπτωση 5 εκατ. ευρώ από την κατασκευάστρια εταιρεία επί αξίας σύμβασης 25 εκατ. για την καθυστέρηση για την οποία εκείνη έφερε την ευθύνη.
Τρίτον, ότι τα στοιχεία από τους μέχρι σήμερα πραγματοποιηθέντες διαγωνισμούς διαψεύδουν τις κριτικές που έλεγαν ότι τα ΣΔΙΤ είναι «άθλημα για λίγους» και δείχνουν ότι είναι «για αρκετούς αλλά ικανούς». Είναι ενδεικτικό ότι σε κάθε διαγωνισμό ΣΔΙΤ μετείχαν κατά μέσο όρο 6 σχήματα και ότι σε 13 διαγωνισμούς στη δεύτερη φάση είχαμε 40 τελικές δεσμευτικές προσφορές.
Τέταρτον, ότι υπάρχουν έρευνες κοινής γνώμης που δείχνουν ότι ο κόσμος θέλει τον ανταγωνισμό και είναι υπέρ των ΣΔΙΤ, αρκεί να υπάρχει αυστηρός έλεγχος από το δημόσιο.
Η. Δρούλιας, Διευθ. Σύμβουλος Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.: Υψηλό επίπεδο υπηρεσιών
Από τη δική του πλευρά, ο κ. Ηρακλής Δρούλιας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Κτιριακές Υποδομές Α.Ε. (πρώην ΟΣΚ), αναφέρθηκε στο υψηλό επίπεδο υπηρεσιών συντήρησης και λειτουργίας το οποίο διασφαλίζουν οι ΣΔΙΤ για τα 24 σχολικά κτίρια που κατασκευάζονται αυτήν την περίοδο στην Αττική. Στα συγκεκριμένα έργα των σχολείων θα εργαστούν 10.000 άτομα την επόμενη διετία, ενώ η κρατική εταιρεία σχεδιάζει την κατασκευή άλλων 20 σχολικών μονάδων με ΣΔΙΤ τα επόμενα χρόνια.
Δημ. Κωνσταντακόπουλος, Διευθ. Μεγάλων Χρηματοδοτήσεων Εθνικής Τράπεζας: Ποια έργα θα χρηματοδοτήσουμε
Ο Αναπληρωτής Διευθυντής Μεγάλων Χρηματοδοτήσεων της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, κ. Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος, αναφέρθηκε στα τέσσερα βασικά κριτήρια χρηματοδότησης νέων έργων που είναι: Πρώτον, να ανταποκρίνονται σε σαφείς και υπαρκτές ανάγκες. Δεύτερον, να έχουν οικονομική αυτοτέλεια, δηλαδή να είναι οικονομικά βιώσιμα και χρηματοδοτήσιμα υπό διάφορα, ευνοϊκά και δυσμενή σενάρια. Τρίτον, να είναι τεχνολογικά εφικτά. Τέταρτον, να διαθέτουν ικανό και έμπειρο μάνατζμεντ και ισχυρούς οικονομικά μετόχους. Πέμπτον, να διαθέτουν ισχυρές νομικές και συμβατικές δεσμεύσεις όσον αφορά τις αναλαμβανόμενες υποχρεώσεις από τους συμβαλλομένους, δηλαδή να υπάρχει αποδεκτή κατανομή κινδύνων και υποχρεώσεων από την αναθέτουσα αρχή, τον ή τους κατασκευαστές, τον λειτουργό και τους δανειοδότες.
Σε ότι αφορά συνολικότερα το ύψος των νέων έργων υποδομών, που θα πραγματοποιηθούν είτε με την μέθοδο της παραχώρησης, είτε με σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ),
ο κ. Κωνσταντακόπουλος, τα κοστολογεί περί τα 3 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα ποσό που θα επηρεάσει σημαντικά την οικονομία και για τη συγκέντρωση του οποίου είναι απαραίτητη η εμπλοκή ξένων τραπεζών.
Ορισμένα από νέα έργα που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν είναι τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που θα παραχωρηθούν από το ΤΑΙΠΕΔ, το νέο διεθνές αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου, τα οδικά έργα τρίτης γενιάς (Ζεύξη Σαλαμίνας, Ζεύξη Λευκάδας, Αυτοκινητόδρομος Ελευσίνα - Θήβα - Υλίκη), καθώς και οι μονάδες επεξεργασίες απορριμμάτων.
Σπ. Βενετσιάνος, Τμήμα Δομημένων Χρηματοδοτήσεων Eurobank- Ergasias: Οι περιορισμοί της «κόκκινης» ζώνης
Στην επιρροή της κρίσης επί των αποφάσεων χρηματοδότησης των μεγάλων έργων από τις ελληνικές τράπεζες, αναφέρθηκε ο κ. Σπύρος Βενετσιάνος, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής Επικεφαλής του Τμήματος Δομημένων Χρηματοδοτήσεων της Eurobank- Ergasias. Για να προσθέσει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με βάση το διαφορετικό κάθε φορά χρονικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο και όχι στατικά. Η αξιολόγηση των κινδύνων ενός έργου είναι, από την άλλη μεριά, μια κεντρική μέριμνα του τραπεζικού καθώς υπάρχει μια κόκκινη ζώνη πέρα από την οποία οι κίνδυνοι δεν αναλαμβάνονται.
Οι τράπεζες μπορούν να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν μεγάλα έργα και ήδη το κάνουν αλλά με τρεις προϋποθέσεις: Πρώτον, να είναι απολύτως απαραίτητα ώστε να εξασφαλίζεται η πολιτική βούληση που θα δίνει λύσεις όπου χρειάζεται. Δεύτερον, να υπάρχουν μέτοχοι με οικονομική ευρωστία, φερεγγυότητα και τεχνική επάρκεια. Τρίτον, να υπάρχει ένα σωστό συμβατικό πλαίσιο με λεπτομερή – αλλά και συντηρητική, με κάποια περιθώρια ασφαλείας – ανάλυση των προβλέψεων και των χρηματοροών του κάθε έργου.
Η σωστή κατανομή των κινδύνων, είναι απαραίτητη προκειμένου τα έργα να μην γίνονται ακριβότερα από ότι πρέπει.
Β. Χαλκιάς, Διευθύνων Σύμβουλος «Αττικές Διαδρομές»: Σωστή επιλογή έργων και μόνιμες δομές διαχείρισης
Από τη δική του πλευρά , ο Διευθύνων Σύμβουλος των «Αττικών Διαδρομών», κ. Βασίλης Χαλκιάς, ανέφερε ότι η εμπειρία των έργων παραχώρησης τόσο της πρώτης, όσο και της δεύτερης γενιάς είναι διδακτική σε ότι αφορά τις δεσμεύσεις της πολιτείας και τις οικονομικές παραδοχές των πρότζεκτ, οι οποίες αποδείχθηκαν μεγαλύτερες από τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας. Για να προσθέσει, ότι το σημαντικότερο είναι να δούμε πώς προχωράμε από δω και μπρος δημιουργώντας μόνιμες δομές διαχείρισης έργων και συμβάσεων, αποκτώντας ευελιξία προσαρμογής στην πραγματικότητα και αναζητώντας κι άλλους τύπους χρηματοδότησης, οι οποίοι θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τα ομόλογα έργου, τη δημιουργία μιας τράπεζας χρηματοδότησης έργων, τη δημιουργία επενδυτικών ταμείων υποδομών ή και την προώθηση διακρατικών συμφωνιών για επενδύσεις.
Γ. Νικολούλιας (ΟΛΠ), Διευθ. Σύμβουλος ΟΛΠ Consulting and Logistics: Τα μεγάλα έργα του ΟΛΠ
Νέα έργα όπως το monorail, η ανέγερση 5στερου ξενοδοχείου, συνεδριακών κέντρων και η ανάπλαση της παγόδας, περιλαμβάνονται επίσης στο επενδυτικό πρόγραμμα του ΟΛΠ που παρουσίασε ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΛΠ Consultingand Logistics, κ. Γιώργος Νικολούλιας. Τα τέσσερα μεγάλα έργα που υλοποιεί ο ΟΛΠ είναι: α) η επέκταση της προβλήτας της κρουαζιέρας ώστε να μπορεί να φιλοξενεί έως και 3 κρουαζιερόπλοια τρίτης γενιάς, έργο που χρηματοδοτείται σε υψηλό ποσοστό από την Ευρωπαϊκή Ένωση και βρίσκεται στο στάδιο του ορισμού τεχνικού συμβούλου, β) η ανάπτυξη του προβλήτα 3 για εμπορευματοκιβώτια, σε συνεργασία με την Cosco, ώστε να μπορεί να εξυπηρετεί μέχρι και 18.000 κιβώτια, γ) το πρόγραμμα Πολιτιστική Ακτή του Πειραιά, το οποίο περιλαμβάνει τη δημιουργία τριών μουσείων και θεματικών πάρκων, ελεύθερων χώρων, ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και μουσείο ενάλιων αρχαιοτήτων και δ) η επέκταση του car terminal, ώστε να καταστεί το μεγαλύτερο car terminal στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πλαίσιο:
Τα έργα ΣΔΙΤ
Από ιχθυαγορές και απορρίμματα…
Τρεις διαγωνισμοί με σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) θα προχωρήσουν εντός Νοεμβρίου καθώς μέσα στις επόμενες εβδομάδες κατατίθενται προσφορές σε τρεις διαγωνισμούς, ενώ μέσα στον χρόνο πιθανώς θα ξεκινήσει ένας ακόμα, όπως ανέφερε στο συνέδριο, ο Ειδικός Γραμματέας ΣΔΙΤ κ. Νίκος Μαντζούφας.
Ειδικότερα : Στις 10 Νοεμβρίου υποβάλλονται οι προσφορές για το έργο κατασκευής και διαχείρισης της νέας ιχθυαγοράς Αθηνών στο Ρέντη, με φορέα υλοποίησης τον Οργανισμό Κεντρικών Αγορών και Αλιείας Α.Ε. (ΟΚΑΑ Α.Ε.). Ο προϋπολογισμός είναι 13 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και η διάρκεια της σύμβασης 25 χρόνια. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του
ΟΚΑΑ θα δημιουργηθεί στην Αθήνα μια κεντρική ιχθυαγορά, δίπλα στην υφιστάμενη κρεαταγορά και λαχαναγορά, διαμορφώνοντας έτσι το πρώτο και μεγαλύτερο διατροφικό πάρκο στην Ελλάδα.
Στις 17 Νοεμβρίου κατατίθενται δεσμευτικές προσφορές για το έργο Ψηφιακής Καταγραφής, Αποθήκευσης και ΔιάθεσηςΠρακτικών Συνεδριάσεων Δικαστηρίων. Αντικείμενο του διαγωνισμού είναι η ανάπτυξη ολοκληρωμένου πληροφορικού συστήματος για την ψηφιακή καταγραφή, αρχειοθέτηση και διάθεση των πρακτικών των συνεδριάσεων των δικαστηρίων της χώρας, καθώς και η παροχή υπηρεσιών ηχογράφησης-αποηχογράφησης και απομαγνητοφώνησής τους. Το έργο αφορά όλα τα πρωτοδικεία, εφετεία και ειρηνοδικεία της χώρας και ο ανάδοχος θα παρέχει τις υπηρεσίες του για διάστημα 5 ετών. Στην πρώτη φάση του διαγωνισμού είχαν προεπιλεγεί τρεις υποψήφιοι και συγκεκριμένα η κοινοπραξία Onex –Space-Hellas, η Intrasoft International – Printec και η Profile.
….μέχρι αθλητικές υποδομές
Στις 26 Νοεμβρίου λήγει η προθεσμία εκδήλωσης ενδιαφέροντος για το έργο κατασκευής 11 ανοικτών κολυμβητηρίων και επτά κλειστών μεταλλικών γυμναστηρίων με ΣΔΙΤ. Συγκεκριμένα, η προκήρυξη αφορά τα ανοιχτά κολυμβητήρια Νέας Προποντίδας Χαλκιδικής, Καστοριάς, Κοζάνης, Ηγουμενίτσας, Ασπροπύργου και Θήβας, καθώς και τα κλειστά γυμναστήρια Σαμοθράκης, Καστοριάς, Άργους, Σικυωνίων και Οινοφύτων.
Σύμφωνα με τον κ. Μαντζούφα, με το έργο αυτό αξιοποιείται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το εργαλείο της Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα για την κατασκευή αθλητικών υποδομών.
Εντός των προσεχών εβδομάδων αναμένεται να ξεκινήσει ο διαγωνισμός για την κατασκευή και διαχείριση της μαρίνας Ναυπλίου, ενώ πιθανώς εντός της εβδομάδας να εγκριθεί από τη διυπουργική επιτροπή ΣΔΙΤ το έργο για τις ψηφιακές πύλες ελέγχου στα τελωνεία της χώρας.
Μέσα στον Δεκέμβριο θα υπογραφεί πιθανώς η πρώτη σύμβαση διαχείρισης απορριμμάτων με ΣΔΙΤ. Πρόκειται για την κατασκευή και διαχείριση της μονάδας απορριμμάτων που θα καλύπτει τις ανάγκες της Δυτικής Μακεδονίας.
Σε εκκρεμότητα και αναμένοντας τις αποφάσεις των νέων αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης βρίσκονται επτά έργα διαχείρισης απορριμμάτων με ΣΔΙΤ και συγκεκριμένα σε Αττική (σχεδιάζονται 4 μονάδες επεξεργασίας), Αιτωλοακαρνανία, Κέρκυρα και Αχαΐα.
