Διήμερο Επενδυτικό Φόρουμ της Α- ENERGY, στον Όμιλο Χρηματιστηρίου Αθηνών
Προνομιακό επενδυτικό τοπίο στην Ελλάδα δημιουργούν τα έργα 2,5 δις ευρώ του ΑΔΜΗΕ, η πιθανή είσοδος της ΔΕΠΑ στο Χρηματιστήριο, η εναλλακτική χρηματοδότηση και η εξυγίανση του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ
Από την ενέργεια ξεκινά η επιστροφή στην ανάπτυξη, συμπέραναν οι εκπρόσωποι των κορυφαίων ενεργειακών και χρηματοδοτικών οργανισμών που έλαβαν μέρος στο διήμερο συνέδριο της Α- ENERGY για τον ηλεκτρισμό, οι εργασίες του οποίου ολοκληρώθηκαν χθες το βράδυ στον Όμιλο Χρηματιστηρίου Αθηνών. Κι αυτό, γιατί η ενέργεια επηρεάζει άμεσα την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας και επιχειρήσεων, αφετέρου δε στον τομέα έχουν δρομολογηθεί έργα και επενδύσεις δισεκατομμυρίων.
Τα έργα ύψους 2,5 δις. ευρώ για την περίοδο 2014-2023 που έχει προγραμματίσει ο ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας – υπεύθυνος για τη λειτουργία, την εκμετάλλευση, τη συντήρηση και την ανάπτυξη του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας), συμβάλουν ήδη στην ανάπτυξη της ενεργειακής αγοράς, στη διείσδυση των ΑΠΕ αλλά και στην υποστήριξη της βιομηχανίας και των κατασκευών, καθώς ο πρώτος κύκλος τους έχει ήδη ανατεθεί.
Ποια είναι αυτά; Πώς αντιμετωπίζονται τα προβλήματα χρηματοδότησής τους; Είναι δυνατόν να χρηματοδοτηθούν έργα μεταφοράς ενέργειας με συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων; Ποιες οι προϋποθέσεις και ποια είναι τα σχετικά παραδείγματα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Δεδομένου ότι η έγκαιρη υλοποίηση των έργων μεταφοράς και το τελικό κόστος αυτών συναρτώνται και από την αποδοχή του κοινού τι μπορεί να γίνει ώστε να διασφαλιστεί αυτή σε μεγαλύτερο βαθμό; Μπορεί το ΣτΕ να συντμήσει τις διαδικασίες εξέτασης προσφυγών που καθυστερούν τα έργα; Τι λένε οι Περιφέρειες; Αλλά και συνολικότερα πώς μπορούν να ξεπεραστούν οριστικά τα προβλήματα των μακρόσυρτων διαδικασιών αδειοδότησης οι οποίες αυξάνουν το κόστος; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα αναφορικά με τα έργα του ΑΔΜΗΕ απάντησαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ο κ. Γ. Καμπούρης, από την αρμόδια Διεύθυνση έργων του ΑΔΜΗΕ, ο κ. Γ. Κάββουρας υπεύθυνος ανάπτυξης της γαλλικής εταιρείας VINCY Energies, ο σύμβουλος του ΥΠΕΚΑ κ. Αλ. Κουλίδης, ο κ. Παπαδόπουλος Γενικός Διευθυντής ΑΒΒ, ο αντιπεριφερειάρχης Κρήτης κ. Καλογερής, και ο επίτιμος πρόεδρος του ΣτΕ κ. Μενουδάκος.
ΑΔΜΗΕ: Έχουμε ήδη διασφαλίσει την πρώτη χρηματοδότηση
Όπως είπε ο εκπρόσωπος του ΑΔΜΗΕ, κ. Καμπούρης, η εξασφάλιση των απαιτούμενων οικονομικών πόρων με σκοπό την διασφάλιση υλοποίησης του δεκαετούς επιχειρηματικού πλάνου ανάπτυξης αποτελεί στρατηγικό στόχο της εταιρείας, που είναι θυγατρική της ΔΕΗ. Προς αυτή τη κατεύθυνση, ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη καταρτίσει πλάνο χρηματοδότησης το οποίο εφαρμόζει σταδιακά όποτε οι συνθήκες στις αγορές κρίνονται κατάλληλες. Ως αφετηρία του πλάνου χρηματοδότησης για το 2014 έχουν ήδη διασφαλιστεί από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων 140 εκατομμύρια για την υλοποίηση μελλοντικών επενδύσεων. Για το 2013 το επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ ανήλθε σε 119 εκατομμύρια, το οποίο η διοίκηση της εταιρείας εκτιμά ως επιτυχία αφού υλοποιήθηκε κατά τη διάρκεια μιας παρατεταμένης περιόδου κρίσης.
Το πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ περιλαμβάνει επενδύσεις ύψους 2,5 δις ευρώ για τα έτη 2014-2023. Πρόκειται για έργα που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη της ενεργειακής αγοράς και στη διείσδυση των ΑΠΕ. Το πρόγραμμα διαρθρώνεται σε δύο μέρη. Η πρώτη τριετία (2014-2017) περιλαμβάνει πολύ ώριμα έργα συνολικού ύψους 680 εκατ. ευρώ τα περισσότερα από αυτά είναι ήδη σε εξέλιξη ή σε φάση ολοκλήρωσης όπως η διασύνδεση της Εύβοιας. Το δεύτερο σημαντικό έργο της τριετίας της ίδιας περιόδου είναι η διασύνδεση των Κυκλάδων που θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, γι’ αυτό έσπασε σε δύο φάσεις. Άλλα σημαντικά έργα του πρώτου κύκλου είναι το ΚΥΤ Λαγκαδά και η επέκταση του συστήματος κατά 400 ΚV προς την Πελοπόννησο προκειμένου να γίνει καλύτερη αξιοποίηση της ενέργειας των ΑΠΕ. Από τα κορυφαία έργα της δεύτερης επενδυτικής περιόδου (2017-2023) είναι η διασύνδεση της Κρήτης για την οποία έχουν προχωρήσει πολύ οι μελέτες ώστε το έργο να ολοκληρωθεί ως το 2019.
ΥΠΕΚΑ: Απλοποίηση περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων
Μπορεί ένα μεγάλο πρόβλημα για τις ενεργειακές επενδύσεις να ήταν έως πρότινος οι μακρόσυρτοι χρόνοι που απαιτούνταν για την υλοποίησή τους λόγω των παρατεταμένων διαδικασιών αδειοδότησης, όμως τον τελευταίο καιρό έγιναν βήματα ώστε να περιοριστούν οι χρόνοι, συμφώνησαν, καθένας από την δική του οπτική γωνία, ο κ. Αλέξανδρος Κουλίδης, στέλεχος της Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ και ο κ. Κ. Μενουδάκος, επίτιμος πρόεδρος του ΣτΕ.
Ο κ. Κουλίδης περιέγραψε τα σημαντικά βήματα που έγιναν στο ΥΠΕΚΑ με το νόμο 40/14 για την απλοποίηση και βελτίωση των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Σε ό,τι αφορά τα μεγάλα έργα, είπε, οι διαδικασίες οργανώθηκαν σε ένα μόνο στάδιο και συντομεύθηκαν, σε ό,τι αφορά τα έργα καυσίμου ομαδοποιήθηκαν και ξεκαθάρισαν, ενώ πολλά μεσαίου και μικρού μεγέθους έργα εξαιρέθηκαν των παλιών χρονοβόρων διαδικασιών και απαιτούν πλέον μόνο περιβαλλοντικές δεσμεύσεις. Επιπλέον από τον ίδιο νόμο 40/14, υπήρξε τυποποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης με τον ορισμό συγκεκριμένων προδιαγραφών που ξεκαθαρίζουν τους κανόνες ενώ ενσωματώθηκε στις αδειοδοτικές διαδικασίες του ΥΠΕΚΑ μια σειρά άλλων αδειών που έως πρότινος ήταν ανεξάρτητες και αφορούσαν δασαρχεία, διαχείριση αποβλήτων, τις περιοχής Natura κλπ. Η εκτίμηση του ΥΠΕΚΑ είναι ότι σε μεγάλο βαθμό τα παλαιότερα θολά τοπία έχουν ξεκαθαρίσει και οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση και υλοποίηση των επενδύσεων θα περιοριστούν σημαντικά.
Συμβούλιο Επικρατείας: Ξεκάθαρο νομοθετικό τοπίο
Σε ό,τι αφορά το πολύ γνωστό πρόβλημα των καθυστερήσεων ή και ματαιώσεων των επενδύσεων λόγω των προσφυγών στο ΣτΕ, ο κ. Μενουδάκος επισήμανε ότι αυτά τα φαινόμενα είχαν να κάνουν με την ασάφεια της νομοθεσίας και την έλλειψη χωροταξικών σχεδίων. Υπάρχουν ισχυρά στοιχεία ασάφειας στην ελληνική νομοθεσία, τόνισε, οπότε είχαμε έκδοση αδειών για εγκατάσταση και λειτουργία αιολικών πάρκων, δεν υπήρχε όμως χωροταξικό σχέδιο για τις ΑΠΕ, έτσι αναπόφευκτα όλες αυτές οι επενδύσεις «κόλλαγαν» στο ΣτΕ. Αυτό άλλαξε όταν υπήρξε το χωροταξικό για τις ΑΠΕ. Παρά ταύτα, ο επίτιμος πρόεδρος του ΣτΕ, απευθυνόμενος στους επενδυτές που παρακολούθησαν το συνέδριο διευκρίνισε ότι αυτές οι διαδικασίες ποτέ δεν θα γίνουν «εξπρές» γιατί απαιτείται διαβούλευση, δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών με βάση συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα που απαιτούν χρόνο.
Προχωρούν οι Κυκλάδες
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων το ηπειρωτικό σύστημα (συγκρότημα αντιστάθμισης έργου ισχύος SVC στη Σύρο), παρουσίασε ο κ. Κώστας Παπαδόπουλος, Γενικός Διευθυντής ενέργειας της ΑΒΒ, της εταιρείας που μαζί με τα «Ελληνικά Καλώδια» θυγατρική του Ομίλου Στασινόπουλου ανέλαβαν από ένα τμήμα του έργου. Η ΑΒΒ παρουσίασε επίσης την προηγμένη τεχνολογία της στην ενέργεια και τους αυτοματισμούς όπως επίσης και τα αντίστοιχα έργα που έχει υλοποιήσει ανά τον κόσμο.
Ανησυχεί η Κρήτη για τις ανεμογεννήτριες
Σε ότι αφορά τη διασύνδεση της Κρήτης, ο Αντιπεριφερειάρχη Κρήτης, κ. Νίκος Καλογερής αναφέρθηκε στην επιφύλαξη της Περιφέρειας σε σχέση με τις προβλέψεις του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ. Όπως είπε, ήδη οι αιτήσεις για εγκατάσταση ανεμογεννητριών στην Κρήτη έχουν ήδη φτάσει τα 6.500 MW. Πρόκειται για πολύ μεγάλο αριθμό που κατά τον κ. Καλογερή εφόσον υλοποιηθούν θα επιβαρύνουν την φυσική ομορφιά της Κρήτης, η οποία έχει ως μια από τις βασικές πλουτοπαραγωγικές πηγές της τον τουρισμό.
Η νέα ευρωπαϊκή τάση στις διασυνδέσεις
Ο κ. Γιώργος Κάββουρας, Διευθυντής Ανάπτυξης της Vinci Energies, θυγατρικής του Ομίλου Vinci, που έχει λάβει μέρος στη χρηματοδότηση και κατασκευή της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου, και ενδιαφέρεται να επεκτείνει τις δραστηριότητές του και στον τομέα των έργων ηλεκτρικών διασυνδέσεων, παρουσίασε, τη νέα ευρωπαϊκή τάση, που είναι η αύξηση των έργων διασύνδεσης, υπέργειων και υποθαλάσσιων. Ήδη, κατασκευάζονται ή προβλέπεται να κατασκευαστούν τέτοιες διασυνδέσεις μεταξύ Αγγλίας – Ολλανδίας, Δανίας – Νορβηγίας, Γαλλίας-Αγγλίας, Γερμανίας- Σουηδίας κλπ. Οι αντίστοιχες όμως διασυνδέσεις στο Νότο της Ευρώπης όπως η διασύνδεση μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, Ιταλίας, Τυνησίας και Λιβύης αλλά και Ισραήλ και Κύπρου βρίσκονται σε πολύ πιο ανώριμο στάδιο.
Όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών: Η λύση των ομολόγων έργων
Τη δημιουργία Ομολόγων Έργων για τη χρηματοδότηση των ενεργειακών επενδύσεων και γενικότερα την ανάπτυξη υποδομών πρότεινε ο κ. Παντελής Λάμπρου, Διευθυντής του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, ως λύση που επεκτείνει τους διαθέσιμους πόρους της οικονομίας, παρέχει περισσότερες λύσεις χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις και αυξάνει τις επιλογές των επενδυτών. Ο κ. Λάμπρου παρατήρησε ότι για την έξοδο της Ελλάδας από την από την κρίση απαιτούνται κεφάλαια για τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων, που υπό συνθήκες ύφεσης και πιστωτικής κρίσης, δεν είναι δυνατόν να προέλθουν ούτε από τα φορολογικά έσοδα του κράτους, ούτε από τις καθαρές αποταμιεύσεις των πολιτών ούτε και από πιστωτική επέκταση. Μια ιδέα κατά συνέπεια είναι να επιχειρήσουν οι ενεργειακές επενδύσεις να εκμεταλλευτούν την αλλαγή συμπεριφοράς των επενδυτικών κεφαλαίων η οποία ακολούθησε την πτώση των Lehman Brothers και τη γενικότερη διεθνή στροφή προς επενδύσεις μικρότερου ρίσκου με χαμηλότερη απόδοση. Η στροφή αυτή, ευνοεί τη χρηματοδότηση των υποδομών, μεταξύ αυτών και των ενεργειακών επενδύσεων που έχουν υψηλό κόστος αρχικού κεφαλαίου αλλά χαμηλό λειτουργικό κόστος και σταθερές και προβλέψιμες ταμειακές ροές. Η βασική ιδέα είναι λοιπόν η χρηματοδότηση των ενεργειακών επενδύσεων με ομόλογα έργου. Προκειμένου να γίνει αποτελεσματικότερη η προσέλκυση των υποψήφιων επενδυτών, τα ομολόγα έργου μπορούν να ενταχθούν σε ένα οργανωμένο χρηματιστηριακό περιβάλλον που παρέχει μηχανισμούς αυστηρής εποπτείας και δυνατότητες αγοράς και πώλησης σε “δίκαιες” τιμές, χάρη στη ρευστότητα και τους μηχανισμούς αποκάλυψης των τιμών που διαθέτουν οι αγορές.
Υπουργείο Υποδομών και Εθνική Τράπεζα: Το παράδειγμα των οδικών αξόνων
Από τη δική τους πλευρά, ο κ. Κ. Βενετσάνος, επικεφαλής της Διεύθυνσης Μεγάλων Έργων της Εθνικής Τράπεζας και ο κ. Ν. Τυπάλδος, Γενικός Διευθυντής Συγκοινωνιακών Έργων με Σύμβαση Παραχώρησης του Υπουργείου Υποδομών, περιέγραψαν την εμπειρία τους από τη χρηματοδότηση μεγάλων έργων με τη μέθοδο των παραχωρήσεων. Τα έργο στο οποίο αναφέρθηκαν, ο κ. Βενετσάνος μιλώντας από την οπτική της ΕΤΕ και του τραπεζικού συστήματος που είχε αναλάβει τη χρηματοδότηση, και ο κ. Τυπάλδος, από την πλευρά του Υπουργείου Υποδομών που ήταν το τρίτο μέρος των συμβάσεων ΣΔΙΤ με τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις, ήταν οι οδικοί άξονες. Οι οδικοί άξονες ήταν ένα έργο που διακόπηκε με την κρίση ως συνέπεια των οξύτατων δυσκολιών χρηματοδότησης και έγινε επαναδιαπραγμάτευση και αναπροσαρμογή των συμβάσεων, με τη συμμετοχή και των τριών εμπλεκομένων μερών, προκειμένου να συνεχιστεί. Χωρίς να λείψουν οι αναφορές του κ. Βενετσάνου σε άλλα εργαλεία χρηματοδότησης των επενδύσεων που χρησιμοποιήθηκαν στα χρόνια της κρίσης (π.χ. εργαλείο Jessica, χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) τα οποία παραμένουν χρήσιμα, το παράδειγμα των οδικών αξόνων μάλλον μονοπώλησε την προσοχή ομιλητών και συνέδρων, ίσως γιατί συνειδητοποιείται ευρύτατα ότι το μοντέλο κατασκευής δημόσιων έργων με συμβάσεις παραχώρησης, ένεκα στενότητας των δημοσίων οικονομικών, θα αποτελέσει το αποκλειστικό ίσως μοντέλο για τα δημόσια έργα τα επόμενα χρόνια. Ακολούθησε η παρέμβαση του κ. Θ. Νιφόρου, εταίρου της Οlympic Capital Group, ο οποίος περιέγραψε τις τάσεις χρηματοδότησης των έργων οι οποίες κυριάρχησαν μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον του επενδυτικού αυτού fund για χρηματοδότηση έργων στην Ελλάδα.
ΔΕΠΑ και Χρηματιστήριο
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης από τον Γ. Κωστόπουλο, Αναπληρωτή Διευθυντή Τεχνικών Δραστηριοτήτων της ΔΕΠΑ των σημαντικών έργων που ήδη υλοποιεί η ΔΕΠΑ και του νέου επενδυτικού της προγράμματος, τέθηκε από το ακροατήριο το ερώτημα κατά πόσο η εταιρεία στοχεύει σε είσοδο στο Χρηματιστήριο. Όπως διαφάνηκε, η κερδοφόρα αυτή εταιρεία, στοχεύει καταρχάς σε διεθνείς συνεργασίες για την υλοποίηση του φιλόδοξου επενδυτικού της προγράμματος αφήνοντας παράλληλα ανοικτό το ενδεχόμενο εισαγωγής της στο Χρηματιστήριο.
Ηλεκτροπαραγωγή: Ότι συμβαίνει στην Ευρώπη, συμβαίνει και στην Ελλάδα
Τι γίνεται με τις πληρωμές των ηλεκτροπαραγωγών μέσω ΛΑΓΗΕ; Ποιες είναι οι βασικές τάσεις που επικρατούν στον ενεργειακό κλάδο στην Ευρώπη και τι πρέπει να γίνει στην Ελλάδα; Πώς θα επιτευχθεί το άνοιγμα της αγοράς στην ηλεκτροπαραγωγή και ποιοι θα είναι οι καθοριστικοί παράγοντες διαμόρφωσης του κόστους και των τιμών; Ποιος θα είναι ο ρόλος των δημοπρασιών ηλεκτρικής ενέργειας τύπου Νome από υδροηλεκτρικές και λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ; Πότε και πώς θα δημιουργηθεί Χρηματιστήριο Ενέργειας; Και τέλος στην αγορά λιανικής τι προβληματισμοί υπάρχουν;
Αυτά τα ερωτήματα κλήθηκαν να απαντήσουν ο κ. Αναστάσιος Γκαρής, πρόεδρος του ΛΑΓΗΕ και μέλος της Επιτροπής Ενεργειακού Σχεδιασμού, ο κ. Ευάγγελος Λεκατσάς, μέλος της ίδιας Επιτροπής, ο κ. Ανδρέας Τζούρος, πρόεδρος της ELPEDISON, ο κ. Α. Δασκαλάκης, Διευθυντής Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, ο κ. Άλεξ Παπαλεξόπουλος, πρόεδρος της ECCO International, και ο κ. Γιάννης Ψαρρός, επικεφαλής συναλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας Watt + Volt.
ΛΑΓΗΕ: Ομαλοποίηση των πληρωμών προς ηλεκτροπαραγωγούς
Ο πρόεδρος του ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) κ. Γκαρής αναφέρθηκε στα θολά σημεία της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας και στα προβλήματα των επιχειρήσεων Η/Π, που δείχνουν ότι υπάρχει πανευρωπαϊκό πρόβλημα και δεν διαφέρει τόσο η ευρωπαϊκή εμπειρία από την ελληνική. Ήταν λογικό, τόνισε ο κ. Γκαρής, να υπάρξουν προβλήματα με τόσο μεγάλες αναδιαρθρώσεις που έγιναν στην Ευρώπη κατά το πέρασμα της ενέργειας στην εποχή της απαλλαγής από τον άνθρακα και οι οποίες κατέληξαν σε πολύ μεγάλες οικονομικές επιβαρύνσεις. Η λύση στα παρόντα προβλήματα, θα έρθει με την πρόοδο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τη σταθεροποίηση των ρυθμιστικών πλαισίων. Αλλά εκεί θα πρέπει να αντιμετωπισθούν μια σειρά από ζητήματα. Για παράδειγμα, πόση ρύθμιση να επιδιώξουμε και ποιος θα την πληρώσει. Πώς θα εξισορροπήσουν οι κίνδυνοι ανάμεσα στις επιχειρήσεις, τα κράτη και τους καταναλωτές, πώς θα προωθήσουμε χρήματα σε αναπτυσσόμενες τεχνολογίες αντί σε αναπτυγμένες και πώς θα διαχειριστούμε τη ζήτηση με τη βοήθεια των καταναλωτών ώστε να μειωθούν οι αιχμές στη ζήτηση. Με όλα αυτά τα θέματα να παραμένουν ανοικτά ο κ. Γκαρής επεσήμανε ότι αυτό που προέχει σήμερα στην Ελλάδα είναι η σωστή λειτουργία της αγοράς κάτι που δεν υπάρχει λόγος να μην επιτευχθεί άμεσα. Ήδη, έχει αρχίσει να επιτυγχάνεται σε μεγάλο βαθμό, η διόρθωση της λειτουργίας εκκαθάρισης των πληρωμών προς τους ηλεκτροπαραγωγούς. Ως χαρακτηριστικό δε παράδειγμα, ανέφερε την εκκαθάριση πληρωμών των αγροτών που έχουν επενδύσει σε φωτοβολταϊκά για πρώτη φορά, ένα μήνα πριν την προθεσμία.
Elpedison: Αλλαγή ρυθμιστικού πλαισίου
Την αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου ζήτησε ο κ. Ανδρέας Τζούρος, πρόεδρος των εταιρειών Elpedison Power και Τrading, με το σκεπτικό ότι όταν οικοδομούνται ειδικά συστήματα και μηχανισμοί (ΡΑΕ, ΛΑΓΗΕ, ΔΕΣΜΗΕ) με στόχο την ανάπτυξη του ανταγωνισμού και παραλαυτά το τελικό αποτέλεσμα είναι να ενισχύεται το μερίδιο της εταιρείας με δεσπόζουσα θέση στην αγορά, δηλαδή της ΔΕΗ, από το 80% στο 98% μέσα σε λίγα χρόνια, υπάρχει προφανώς πρόβλημα στο ρυθμιστικό πλαίσιο. Γι΄ αυτό, κατά τον κ. Τζούρο, η χώρα πρέπει να ακολουθήσει άμεσα το ευρωπαϊκό πλαίσιο γιατί οι διαρκείς καθυστερήσεις και αναβολές αυξάνουν τα κόστη.
ECCO International: Δεν μπορούν να είναι όλοι ικανοποιημένοι
Επιδοτούμενο και νοθευμένο χαρακτήρισε τον τρόπο κατά τον οποία λειτουργεί η ελληνική αγορά ενέργειας ο κ. Παπαλεξόπουλος, πρόεδρος της ECCO International, ως συνέπεια της πολιτικής επιλογής να μένουν διαρκώς όλοι οι παίκτες ικανοποιημένοι: Και η ΔΕΗ και οι θερμικοί παραγωγοί και οι παραγωγοί από ΑΠΕ. Με έμφαση στα τεχνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά των διαφόρων ενεργειακών τεχνολογιών και μοντέλων κοστολόγησης της Ελλάδας, της Ευρώπης και των ΗΠΑ αλλά και την ανάγκη να ισορροπεί λεπτό προς λεπτό η παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας, ο κ. Παπαλεξόπουλος ανέδειξε τις μεγάλες αδυναμίες της ελληνικής αλλά και ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας έναντι των ΗΠΑ, περιέγραψε πώς μπορεί να γίνει η ένταξη της ελληνικής αγοράς ενέργειας στο ευρωπαϊκό μοντέλο Target και πρόσφερε πολύτιμες πληροφορίες για την αμερικάνικη εμπειρία στο φυσικό αέριο και στις ΑΠΕ.
Οι λεπτομέρειες του ΝΟΜΕ
Στα προβλήματα ανταγωνισμού και ιδιαίτερα στη διαμάχη της βιομηχανίας με τη ΡΑΕ αναφέρθηκε ο κ. Λεκατσάς, πρώην πρόεδρος του ΔΕΣΜΗΕ, αναφερόμενος επίσης σε κάποιες «γκρίζες» ζώνες στην τιμολόγηση της ΔΕΗ. Αφού παρουσίασε τις λεπτομέρειες του γαλλικού μοντέλου ΝΟΜΕ, με το οποίο η διαθέτουσα πυρηνικές μονάδες EDF επιδοτεί νομίμως τη γαλλική βιομηχανία και τις διαφορές του από τον υπό σχεδιασμό ελληνικό μοντέλο ΝΟΜΕ, που θα περιλαμβάνει δημοπρασίες λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας από μονάδες της ΔΕΗ, οι οποίες παράγουν σήμερα τη φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια, ο κ. Λεκατσάς επεκτάθηκε και σε άλλα θέματα χρεώσεων της ΔΕΗ επισημαίνοντας ότι για να αποδώσει ο ανταγωνισμός χρειάζεται ευρύτερη αναπροσαρμογή από όσο έχουμε αντιληφθεί.
Χρηματιστήριο Ενέργειας
Την ιδέα της δημιουργίας ενός Χρηματιστηρίου Ενέργειας παρουσίασε ο κ. Ανδρέας Δασκαλάκης, διευθυντής του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Η προετοιμασία για την ίδρυση μιας χρηματιστηριακής αγοράς ενέργειας θα γίνει στο πλαίσιο λειτουργίας του ΛΑΓΗΕ και έχει ήδη αρχίσει. Μέσα από αυτήν θα αγοράζει και θα πουλάει ενέργεια ο όποιος ενδιαφερόμενος. Η λογική της προσπάθειας απορρέει από την εκτίμηση ότι η διαπραγμάτευση της ενέργειας μέσα σε ένα οργανωμένο χρηματιστηριακό περιβάλλον το οποίο διαθέτει αφενός έναν αποτελεσματικό μηχανισμό εποπτείας, και αφετέρου τον μηχανισμό αποκάλυψης των τιμών που διαθέτουν οι αγορές, θα καταργήσει το υποχρεωτικό pool και θα συνεισφέρει στον ανταγωνισμό.
Δύο σκέψεις έθεσε στο κοινό, κλείνοντας τις εργασίες του πάνελ ο εκπρόσωπος της εταιρείας Watt+Volt κ. Ψαρρός: Πώς μπορούμε να μιλάμε για προσέλκυση επενδύσεων όταν μια εταιρεία δεν μπορεί να διακόψει την παροχή σε έναν κακό πελάτη και δεύτερον πώς είναι δυνατόν να λέμε ότι μια Ανώνυμη Εταιρεία πρέπει να ασκεί κοινωνική πολιτική, οδηγώντας έτσι τη συζήτηση στο θέμα της ιδιωτικοποίησης των ΔΕΗ και των κοινωνικών αντιδράσεων που προκαλεί.
Οι ΑΠΕ ήρθαν για να μείνουν… αλλά χωρίς ταρίφες
Υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα μετά το new deal; Ποιες είναι οι νέες ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για τις ΑΠΕ; Ποιες είναι οι διεθνείς τάσεις στην αιολική ενέργεια και είναι πράγματι τόσο ακριβή όσο λέγεται; Γιατί δεν προχωρούν οι επενδύσεις βιομάζας στην Ελλάδα; Τι είναι το net-metering και πώς μπορεί να επηρεάσει θετικά την ανάπτυξη της εγχώριας τεχνολογίας;
Σε αυτά τα ερωτήματα απάντησαν χθες ο κ. Παναγιώτης Παπασταματίου εκ μέρους της ΕΛΕΤΑΕΝ, ο κ. Βασίλης Σπηλιωτόπουλος, Γενικός Διευθυντής της GAMESA, ο κ. Γιώργος Πανούσης, εκπρόσωπος ενεργειακών έργων της ΗΛΕΚΤΩΡ, ο κ. Δημήτρης Μακρής, μέλος της διοικούσας Επιτροπής του συνδέσμου Ήλιος και ο κ. Ηλίας Νικολάου, στέλεχος της Υπηρεσίας Εξυπηρέτησης Επενδυτών ΑΠΕ του ΥΠΕΚΑ.
Η ανάπτυξη των αιολικών πάρκων συνεχίζεται παγκοσμίως
Το ενδιαφέρον φαινόμενο της μεγάλης ανάπτυξης των ΑΠΕ στην Ελλάδα ακόμη και στα χρόνια της κρίσης, κατέγραψε ο κ. Π. Παπασταματίου, από την ΕΛΕΤΑΕΝ, τον σύνδεσμο των παραγωγών αιολικής ενέργειας, αλλά και της συνεχιζόμενης ανάπτυξης των ΑΠΕ παγκοσμίως, παρά τις διαδεδομένες συζητήσεις αναφορικά με την ανάγκη ελέγχου του κόστους τους. Χαρακτηριστικά, είπε, το 2013 η τάση στην Ευρώπη ήταν οι νέες εγκαταστάσεις ΑΠΕ, με απεγκατάσταση μονάδων πετρελαίου κι φυσικού αερίου. Αλλά και παγκοσμίως καταγράφηκε μεγάλη ανάπτυξη των ΑΠΕ, με την Κίνα να εγκαθιστά το 45% των νέων αιολικών πάρκων και να γίνεται ο παγκόσμιος πρωταθλητής της αιολικής. Με ένα διάγραμμα που έδειχνε τις ισχυρές τάσεις πτώσης του κόστους της αιολικής ενέργειας τα τελευταία χρόνια, ο κ. Παπασταματίου τόνισε ότι αυτό το στοιχείο πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη κατά τις συζητήσεις σχετικά με το ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας καθώς όσο ωριμάζουν οι τεχνολογίες, μειώνονται και τα κόστη και σε καμία περίπτωση οι τιμές ενέργειας από ΑΠΕ δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως σταθερά υψηλές.
Με ποιο τρόπο η μετάβαση
Για έλλειψη διαβούλευσης και σταθερού επενδυτικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα αλλά και έλλειψη στόχων στην Ευρώπη μίλησε ο κ. Σπηλιωτόπουλος, εκπρόσωπος της GAMESA, που διαθέτει 240 εγκατεστημένα αιολικά πάρκα διεθνώς. Μολονότι το νομοσχέδιο που έδωσε λύση στο πρόβλημα του ελλείματος του ΛΑΓΗΕ έφερε αναδρομικές αλλαγές στο επενδυτικό περιβάλλον και περικοπές στις εγγυημένες τιμές, το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα αιολικά εν τέλει διατηρείται, κατά τον εκπρόσωπο της GAMESA. Παρ’ όλα αυτά είναι πρόβλημα και διώχνουν επενδύσεις τόσο οι διαρκείς αλλαγές του νομοθετικού πλαισίου στις οποίες η Ελλάδα είναι … πρωταθλήτρια, όσο και η άρνηση του Υπουργείου για διαβούλευση και συμμετοχή των εκπροσώπων της αγοράς στον όλο σχεδιασμό.«Υπάρχει μια Επιτροπή Ενεργειακού Σχεδιασμού η οποία συνεδριάζει μυστικά και δεν συζητάει μαζί μας. Αυτό στο οποίο θα καταλήξει όμως θα ορίσει την αγορά τα επόμενα χρόνια», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Σπηλιωτόπουλος. Επιπλέον των ελληνικών προβλημάτων, όμως, εσχάτως υπάρχει ασάφεια και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Φαίνεται να υπάρχει επαναξιολόγηση της κρατικής παρέμβασης στις ΑΠΕ. Για παράδειγμα, στην τελευταία αναθεώρηση της ευρωπαϊκής πολιτικής οι στόχοι για τα κράτη μέλη έγιναν μη δεσμευτικοί. Αυτό που είναι αρκετά σαφές είναι πως οι νέες ευρωπαϊκές οδηγίες για τις ΑΠΕ οδηγούν σταδιακά σε κατάργηση των feed-in-tariffs και σε ανοικτή αγορά, αλλά πρέπει να δούμε με ποιο τρόπο θα γίνει η μετάβαση, κατέληξε ο εκπρόσωπος της GAMESA.
Συνέργειες με βιομηχανία και κτηνοτροφία για τη βιομάζα
Για τη σημασία της ανάπτυξης συνεργειών της ελληνικής αγοράς ενέργειας από βιομάζα με τη βιομηχανία και τη γεωργία-κτηνοτροφία, μίλησε ο κ. Γ. Πανούσης, από τη διεύθυνση ανάπτυξης ενεργειακών έργων της ΗΛΕΚΤΩΡ, θυγατρικής του Ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ, η οποία εξειδικεύεται στην παραγωγή ενέργειας από βιογενή απόβλητα και βιομάζα. Κατά τον κ. Πανούση, ο κύριος λόγος που η βιοενέργεια σημειώνει πολύ χαμηλή ανάπτυξη στην Ελλάδα είναι η απουσία συνεργιών με τη βιομηχανία π.χ. η εισαγωγή και χρήση της βιοενέργειας για την καύση των βιομηχανικών αποβλήτων ή με την κτηνοτροφία π.χ. για τη διαχείριση των ζωικών αποβλήτων και την παραγωγή ενέργειας από την καύση τους. Καταλαβαίνουμε σταδιακά ότι χωρίς αυτές τις συνέργιες η βιομάζα δεν φαίνεται να αποτελεί συμφέρουσα ενεργειακή επιλογή, τόνισε ο κ Πανούσης. Σε ότι αφορά τα παλαιότερα προβλήματα, είπε ότι αυτά έχουν περιοριστεί με τις διαδικασίες αδειοδότησης να έχουν ξεκαθαρίσει αρκετά, όμως παραμένει ως πρόβλημα η συσσώρευση μεγάλου αριθμού αιτήσεων σύνδεσης, με αποτέλεσμα το σύστημα να φαίνεται κορεσμένο στα χαρτιά και να παγώνουν επενδύσεις με άδειες και εξασφαλισμένη χρηματοδότηση γιατί δεν μπορούν να πάρουν όρους σύνδεσης.
Τι είναι το net-metering
Για το net-metering, μίλησε ο κ. Δ. Μακρής, μέλος της διοικούσας επιτροπής του Συνδέσμου ΗΛΙΟΣ, το οποίο αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα λογική «εκδημοκρατισμού» της αγοράς ενέργειας προς όφελος των καταναλωτών που έχουν ή θέλουν να αγοράσουν μικρά Φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες και να γίνουν έτσι και αυτοπαραγωγοί. Κατά τον κ. Μακρή, η μεγάλη ανάπτυξη των Φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα και την Ευρώπη την περίοδο 2011-2012 δείχνει ένα tipping point, ότι εισήλθαμε στο στάδιο ωρίμανσης της αγοράς. Με τη μείωση των εγγυημένων τιμών κάτω από το κόστος του ρεύματος στην λιανική όμως, όσοι εγκατέστησαν Φωτοβολταϊκά στα σπίτια τους, αναρωτήθηκαν: γιατί να πουλάω ρεύμα στη ΔΕΗ και να μην το καταναλώνω ο ίδιος; Επειδή η αυτοπαραγωγή είναι δυνατή αλλά η αυτονομία δεν συμφέρει, μια ιδέα το net-metering.
To net-metering, είναι μια νέα πολιτική αγοράς και πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που εφαρμόζεται στις ΗΠΑ και κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι καταναλωτές που έχουν μικρές ΑΠΕ, συμψηφίζουν την ενέργεια που παράγουν με αυτήν που καταναλώνουν και μειώνουν τον λογαριασμό της ΔΕΗ.
Η συζήτηση έκλεισε με παρέμβαση του εκπροσώπου του ΥΠΕΚΑ κ. Νικολάου, ο οποίος δέχθηκε τα πυρά των ανθρώπων της αγοράς για τις αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο που διακυβεύουν προϋπολογισμούς, σχεδιασμούς και επενδύσεις. Ο κ. Νικολάου αναφέρθηκε στο πρόβλημα του ενεργειακού κόστους και της στρατηγικής της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για μείωση του κόστους των ΑΠΕ, αναγνώρισε ωστόσο ότι υπάρχει η ανάγκη για ένα ασφαλές επενδυτικό πλαίσιο.
