Διεθνές επενδυτικό φόρουμ: Υλοποίηση ώριμων ενεργειακών επενδύσεων και έργων υποδομής σε νέο περιβάλλον
Αθήνα 2 Απριλίου 2012: Όλοι γνωρίζουμε πως για να βγει η Ελλάδα από την κρίση χρειάζονται επενδύσεις. Αλλά πώς θα χρηματοδοτηθούν επενδύσεις σε μια χώρα χωρίς ανακεφαλαιοποιημένες τράπεζες; Πώς θα ξεπεραστούν τα προβλήματα που προέρχονται από την υψηλή αστάθεια όχι μόνο του ελληνικού οικονομικού περιβάλλοντος αλλά και της Ευρώπης; Τι απαντήσεις έχουν δώσει σε αυτά τα προβλήματα άλλες χώρες;
Σε αυτά τα ερωτήματα επιχείρησαν να απαντήσουν οι ομιλητές του πρώτο πάνελ της Επενδυτικού Φόρουμ «Επανεκκινώντας την Ανάπτυξη» με τίτλο «Επενδύσεις και Έργα Υποδομής στον αστερισμό του project financing και του ΕΣΠΑ». Το φόρουμ άρχισε σήμερα και θα συνεχιστεί αύριο με τη συμμετοχή πολλών στελεχών τραπεζικών και χρηματοδοτικών ομίλων, στελεχών επιχειρήσεων της ενέργειας, των κατασκευών και της ανακύκλωσης, εκπροσώπων κρατικών φορέων, υπουργείων και των ευρωπαϊκών αρχών, στο ξενοδοχείο Divani Caravel.
Οι εργασίες του φόρουμ άνοιξαν με χαιρετισμό του κ. Αργύρη Περουλάκη, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. «Υπάρχει μια κρίση στην Ευρώπη που δεν διαφαίνεται να έχει σύντομο τέλος», δήλωσε, «άρα η χώρα μας πρέπει να αντιμετωπίσει με έναν άλλο τρόπο τα δικά της θέματα και να διαμορφώσει ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο στο οποίο όλοι πρέπει να συμβάλλουμε». Ως εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Περουλάκης απέδωσε – όπως ήταν αναμενόμενο σε μια κρίσιμη συγκυρία για την ΟΝΕ – ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη για ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε οι απαραίτητοι μετασχηματισμοί της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης να αποκτήσουν δημοκρατική νομιμοποίηση και να βασιστούν στη συμμετοχή των πολιτών. «Θέλουμε να γίνει το επόμενο βήμα για την Ευρώπη μέσα από διάλογο με τους πολίτες που θα λάβει χώρα ως τις επόμενες ευρωεκλογές προκειμένου να φύγουμε από τις διακυβερνητικές προσεγγίσεις που κυριαρχούν σήμερα και καταλήγουν στην ισχύ των πρωτευουσών σε βάρος της ένωσης», κατέληξε.
Ο πρώτος ομιλητής ήταν ο κ. Lutz Christian Funke, ο αντιπρόεδρος του ιστορικού γερμανικού χρηματοδοτικού ομίλου KfW, που έχει συνδέσει το όνομά του με την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης Γερμανίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χάρη στη βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ. Η KfW χρηματοδοτεί υποδομές και ενεργειακά έργα στη Γερμανία και σε άλλες χώρες, παρείχε πριν λίγες μέρες χρηματοδότηση στη ΔΕΗ για την κατασκευή μιας νέας λιγνιτικής της μονάδας στην Πτολεμαϊδα και όπως ανακοίνωσε ο κ. Funke, συνεργάζεται με το “Invest inGreece”, με στόχο τη δημιουργία ενός fund, ή μάλλον ενός δημόσιου χρηματοδοτικού πυλώνα για την επανεκκίνηση της ανάπτυξης στην Ελλάδα. Η επιλογή αυτή κρίνεται αναγκαία, είπε ο κ. Funke, επειδή στην παρούσα συγκυρία υπάρχουν σοβαρά θέματα για ολόκληρη την Ευρώπη κι ακόμη μεγαλύτερα για την Ελλάδα. Η Ευρώπη είναι μετέωρη, τόνισε, αντιμετωπίζει πολιτικές δυσκολίες και οι ιδιωτικές της τράπεζες επιβιώνουν χάρη στη ρευστότητα της ΕΚΤ, με την εμπιστοσύνη να παραμένει κλονισμένη. Η κατάσταση αυτή, σε συνδυασμό με τις πιέσεις των εποπτικών αρχών για εξυγίανση των τραπεζών με αύξηση των ιδίων κεφαλαίων τους, οδηγεί τα ιδρύματα σε συρρίκνωση των ισολογισμών τους και τελικά σε ανεπάρκεια πόρων ικανών να τροφοδοτήσουν επενδύσεις και ανάπτυξη.
Όλα αυτά, συνέχισε ο κ. Funke, σημαίνουν ότι τα λεφτά που δεν μπορεί να πάρει η χώρα μας από τις ελληνικές τράπεζες, πρέπει να τα πάρει από το εξωτερικό. Για να αντλήσει ωστόσο η Ελλάδα κεφάλαια από το εξωτερικό χρειάζεται αλλαγή κλίματος και εξεύρεση των επενδυτικών οχημάτων που θα αναλάβουν τη χρηματοδότηση των επενδύσεων.
Μια λειτουργική ιδέα είναι η ίδρυση μιας δημόσιας τράπεζας ανασυγκρότησης, στα πρότυπα της γερμανικής KfW που είχε χρηματοδοτήσει την ανασυγκρότηση της Γερμανίας κατά τη δεκαετία του 1950. Αυτό που κατά τον κ. Funke επείγει, είναι να αντιληφθούμε είναι πως στην παρούσα φάση είναι αδύνατο να σταθεροποιήσουμε την οικονομία βασισμένη στην ιδιωτική τραπεζική. Αντίθετα, η δημόσια τραπεζική, που θα μπορούσε να πάρει τη μορφή ενός κρατικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης σε συνεργασία με το Invest in Greece, θα είχε τη δυνατότητα να παράσχει την απαραίτητη βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση (για 1-2 χρόνια) και να σταθεροποιήσει την οικονομία. Αυτή είναι η τακτική που εφαρμόζεται σήμερα σε όλη την Ευρώπη, κατέληξε ο αντιπρόεδρος της KfW, για παράδειγμα στη Γαλλία, στην Αγγλία, στην Πορτογαλία και την Ισπανία, όπου κρατικές τράπεζες και ινστιτούτα αναλαμβάνουν τους κινδύνους να χρηματοδοτήσουν μεγάλες επενδύσεις στην ενέργεια και άλλους κλάδους – που στο μέλλον θα δώσουν ανάπτυξη.
Παίρνοντας στην συνέχεια το λόγο ο κ. Αριστομένης Συγγρός, πρόεδρος του «Invest in Greece», επιβεβαίωσε ότι ο φορέας που διευθύνει, σε συνεργασία με τον κ. Funke της KfW, τη Γαλλία αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προετοιμάζουν χρηματοδοτικό φορέα που θα αναλάβει να βρει κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των επενδύσεων στην Ελλάδα. Υπάρχουν προτάσεις για επενδύσεις στην Ελλάδα, τόνισε ο κ. Συγγρός, υπάρχουν σημαντικά σχέδια που περιλαμβάνουν τόσο αποκρατικοποιήσεις όσο και ιδιωτικά έργα, αλλά υπάρχει τεράστια δυσκολία να βρεθούν κεφάλαια. «Τα κεφάλαια θα έλθουν μόνο αν υπάρξει ασφάλεια», είπε. Κατά τον κ. Συγγρό, χρειάζονται και πραγματικές δομικές αλλαγές τις οποίες η κυβέρνηση προχωράει μεν με σωστό τρόπο αλλά πρέπει να τις καταλάβουμε και να τις ενστερνιστούμε όλοι. Αλλαγές δεν σημαίνει πρωτίστως κατάργηση κατακτήσεων του παρελθόντος. Όσο πιο ανοιχτή κι ευέλικτη είναι η οικονομία, τόσο πιο γρήγορα θα έρθουν επενδύσεις και θα μειωθεί η ανεργία.
Η Γενική Γραμματέας του ΥΠΕΚΑ
Η Γενική Γραμματέας του ΥΠΕΚΑ κα Μάρω Ευαγγελίδου, αναφέρθηκε σε δύο φλέγοντα επενδυτικά διακυβεύματα: αφενός το πρόβλημα των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών απέναντι στις επενδύσεις και αφετέρου τα σχέδια του ΥΠΕΚΑ για τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις. «Το πρόβλημα των αντιδράσεων που αντιμετωπίζουν διάφορες μεγάλες επενδύσεις από τις τοπικές κοινωνίες είναι σοβαρό», είπε η κ. Ευαγγελίδου «και πρέπει να δούμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε, αξιοποιώντας και τη βοήθεια του Invest in Greece. Τα σχετικά προβλήματα, κατά την Γ.Γ. του ΥΠΕΚΑ, πρoκύπτουν από το ότι πολλές μεγάλες επενδύσεις δεν εντάσσονται μέσα στη λογική του όποιου τοπικού οράματος για την ευημερία. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να λυθούν με σωστό χωροταξικό σχεδιασμό, συνέχισε η κ. Ευαγγελίδου, και αντιμετωπίζονται ήδη με την εκπόνηση των 12 περιφερειακών αναπτυξιακών σχεδίων που γίνονται αυτή τη στιγμή στο υπουργείο, σε συνδυασμό βεβαίως με την επεξεργασία του Ρυθμιστικού της Αθήνας. «Μιλάμε για ένα πέρασμα από τον κανονιστικό σχεδιασμό σε έναν πιο στρατηγικό σχεδιασμό», είπε, «που θα αποτελέσει τη βάση για να περάσουμε σε περιφερειακό επίπεδο τη νέα αντίληψη της ανάπτυξης. Τα περιφερειακά χωροταξικά είναι η κρίσιμη βαθμίδα μεταξύ του εθνικού σχεδιασμού και του τοπικού. Χρειάζεται ουσιαστικά κέντρο και περιφέρεια να συντονιστούμε στην κατεύθυνση της ασφάλειας δικαίου που χρειάζονται οι επενδύσεις», κατέληξε. Σε ό,τι αφορά τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, υπάρχει ο νόμος 4014 που έχει σαν στόχο να περιορίσει τις καθυστερήσεις, πρόσθεσε η κ. Ευαγγελίδου. Στις άμεσες προθέσεις του ΥΠΕΚΑ είναι η τυποποίηση των σχετικών διαδικασιών ενώ πιο μακροπρόθεσμα θα επιδιώξει να αναθέσει τις διαδικασίες στον ιδιωτικό τομέα. Κάτι που δεν έχουμε κάνει ακόμη και αναζητούμε, συνέχισε η ΓΓ του ΥΠΕΚΑ, είναι να βρούμε νέους τύπους παροχής αντισταθμίσεων προς τις τοπικές κοινωνίες για επενδύσεις που ενέχουν σοβαρές περιβαλλοντικές οχλήσεις, όπως είναι για παράδειγμα, η υπόθεση των εξορύξεων χρυσού στην Χαλκιδική. Στόχος μας σε κάθε περίπτωση, επανέλαβε, είναι η αύξηση της ασφάλειας δικαίου απέναντι στις επενδύσεις.
Γ.Γ. Δημοσίων Έργων Στράτος Σιμόπουλος:
Επανεκκίνηση μεγάλων οδικών έργων στο προσεχές διάστημα
Στην επανεκκίνηση των μεγάλων οδικών έργων, με συμβάσεις παραχώρησης, χωρίς ωστόσο να δώσει ακριβή ημερομηνία, έδωσε έμφαση ο, Γ.Γ. Δημοσίων Έργων κ. Στράτος Σιμόπουλος, στη διάρκεια ομιλίας του, στο Επενδυτικό Φόρουμ με θέμα «ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ», που πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο DIVANI CARAVEL. Όπως τόνισε ο Γ.Γ αυτό μεταφράζεται σε δημιουργία 30.000 θέσεων εργασίας άμεσα αλλά και χιλιάδων θέσεων εργασίας σε κλάδους που εμπλέκονται με έμμεσο τρόπο στην κατασκευή. Μάλιστα ο κ. Σιμόπουλος εμφανίστηκε αισιόδοξος και για την επόμενη γενιά έργων παραχώρησης όπως το αεροδρόμιο στο Καστέλι, το έργο Θήβα – Υλίκη, κ.α
Παράλληλα ο κ. Σιμόπουλος αναφέρθηκε και σε μια σειρά παρεμβάσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης, που είχε ως συνέπεια πολλά από τα σταματημένα έργα, λόγω κρίσης, μικρά και μεσαία, σε όλη τη χώρα να μπουν και πάλι σε τροχιά επανεκκίνησης. Όπως, π.χ. το έργο στην Κάρλα το οποίο ξεκινά τον επόμενο μήνα και το λιμάνι της Ηγουμενίτσας όπου μέσα στο επόμενο καλοκαίρι παραδίδεται η δεύτερη φάση του έργου. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Σιμόπουλος «στο υπουργείο Ανάπτυξης γίνεται δουλειά με επιμονή. Παραδίδουμε έργα όπως αυτό στην Πάτρα που αφορά τη σύνδεση του κέντρου με τον περιφερειακό, αλλά και φράγματα στη Ρόδο και την Πάτρα κ.α».
Ο κ.Σιμόπουλος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση και σε παρεμβάσεις του Υπουργείου οι οποίες αφορούν στην απλούστευση και την καλυτέρευση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τα Δημόσια Έργα. Σε αυτό το πλαίσιο αναφέρθηκε στη νομοθετική ρύθμιση που κατατέθηκε από το Υπουργείο και αφορά στο μεγάλο ζήτημα των απαλλοτριώσεων, κυρίως για έργα που συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. αλλά και στην θεσμοθέτηση Ενιαίας Αρχής Προμηθειών, ρύθμιση που θα επιτρέπει στα δύο αντι-συμβαλλόμενα μέρη να προσφεύγουν σε διαιτησία και όχι στη δικαιοσύνη όπου συνήθως το Δημόσιο όπως έχει παρατηρηθεί δεν υπερασπίζεται, με όλα τα όπλα που διαθέτει ,τα δικαιώματά του με αποτέλεσμα ο ανάδοχος του έργου να δικαιώνεται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Μάλιστα όπως είπε ο κ.Σιμόπουλος υπάρχουν δεκάδες τελεσίδικες αποφάσεις της δικαιοσύνης όπου το Δημόσιο ζημιώνεται με εκατομμύρια ευρώ.
Ο Βασίλης Κορκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ), κατέθεσε την οπτική του «μικρού» του εμπορίου και της αγοράς θέτοντας βεβαίως ως πρώτιστο πρόβλημα … τι άλλο; Την απουσία ρευστότητας στην αγορά που οδηγεί σε μαζικές καταρρεύσεις και λουκέτα. «Οι επιχειρηματίες που επισκέπτονται τις τράπεζες», είπε, «δεν έχουν καμία πρόσβαση σε ρευστότητα επειδή τα ιδρύματα δεν δίνουν δάνεια για συστημικούς λόγους. Για πολύ καιρό περιμέναμε ελπίζοντας ότι θα βλέπαμε βελτίωση από το Σεπτέμβριο. Τώρα όμως δεν έχουμε την ίδια εντύπωση ενώ αντιλαμβανόμαστε ότι φέρνει προβλήματα και η τρόικα», επισήμανε ο κ. Κορκίδης. «Προσπαθήσαμε να πάρουμε λεφτά από το ΕΣΠΑ ή άλλα ευρωπαϊκά ταμεία, ήρθαμε σε επαφή με πολλούς αξιωματούχους στις Βρυξέλλες και μας είπαν, έχετε δίκιο, δεν έχετε δημόσιες τράπεζες να περάσουν τα χρήματα που δικαιούνται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και δυστυχώς τίποτα δεν μπορεί να περάσει μέσα από τις ιδιωτικές τράπεζες». Σημαντικό, κατά τον κ. Κορκίδη, θα ήταν να εγκαταλειφθεί η προκατάληψη υπέρ των τεράστιων επενδύσεων και να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε την επανεκκίνηση της οικονομίας σε μικρή κλίματα. «Είναι πολύ πιο εύκολο να κάνεις 50.000 μικρές επιχειρήσεις με 3-7 εργαζόμενους παρά 1.000 επιχειρηματικούς γίγαντες με 10.000 θέσεις εργασίας», είπε. «Πρέπει να αντιληφθούμε ότι και στην Ευρώπη οι πολλές θέσεις εργασίας δημιουργούνται από μικρές και όχι από τεράστιες επιχειρήσεις». Ένα τρίτο σημείο που πρέπει να προσέξουμε για να κάνουμε τη μεγάλη στροφή, κατά τον κ. Κορκίδη, είναι οι ελληνικές κυβερνήσεις να εμπιστευθούν τον Έλληνα επιχειρηματία που άντεξε για τέσσερα χρόνια μια τέτοια κρίση και να αναζητήσουν αναπτυξιακές λύσεις με βάση τις τοπικές παραδόσεις και τις ελληνικές ιδιαιτερότητες. «Η Ελλάδα έχει παγκόσμια ναυτιλία», είπε, «άρα, γιατί δεν αποτελεί διεθνές ναυπηγικό κέντρο; Δεν θα γίνουμε Γερμανία αλλά θα μπορούσαμε να είμαστε το Χονγκ Κονγκ και τη Σιγκαπούρη της Μεσογείου. Αντίστοιχα, στο χώρο του εμπορίου αντί στην Ελλάδα να χτίζουμε μολ-τσιμεντένια κουτιά, που σε άλλες χώρες χρειάζονται γιατί έχουν κρύο, θα μπορούσαμε να χτίζουμε μολ ανοιχτά στα κέντρα των πόλων, με τρόπο που θα συνδυάζει τον ήλιο, το νερό και τα έσοδα των δήμων και να σαγηνεύουν τους τουρίστες».
Ο κ. Εμμανουήλ Ζωζωνάκης, διευθυντής Σύνθετων Χρηματοδοτήσεων της Εμπορικής Τράπεζας, παρουσίασε τις βασικές λογικές και τα πλεονεκτήματα της μετάβασης από το corporate, δηλαδή την παραδοσιακή εταιρική χρηματοδότηση, στο project financing, δηλαδή την στοχευμένη χρηματοδότηση έργων στη βάση των χρηματοροών που αναμένονται να αποφέρουν.
Το project financing, τόνισε, είναι ένας τύπος χρηματοδότησης που επιτρέπει τον περιορισμό των αναλαμβανόμενων κινδύνων και η οποία δομείται στη βέλτιστη κατανομή των ταμειακών ροών. Παρουσιάζει πλεονεκτήματα ιδίως για τα μεγάλα έργα και τα έργα υποδομών στους κλάδους των μεταφορών και της ενέργειας, που έχουν υψηλό κόστος, επειδή επιτρέπει κινητοποίηση κεφαλαίων πολύ μεγαλύτερη σε ύψος και διάρκεια από τον κλασικό δανεισμό. Υπό τα σημερινά ελληνικά αδιέξοδα κι επειδή η δημιουργία ενός δημόσιου πυλώνα τραπεζικής μπορεί να αργήσει, μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε μεγάλα έργα, επισήμανε ο κ. Ζωζωνάκης, με μικτές χρηματοδοτήσεις που θα συνδυάζουν το project financing από τον ιδιωτικό τομέα με τα ίδια κεφάλαια και το ΕΣΠΑ. Αυτοί οι τρόποι χρηματοδότησης επιτρέπονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν εφαρμοστεί στα μεγάλα έργα και τους οδικούς άξονες και αναμένεται να εφαρμοστούν επίσης στα ΣΔΙΤ, κατέληξε ο κ. Ζωζωνάκης.
Πληροφορίες:
Οργανωτική Γραμματεία Συνεδρίου (κα Ειρήνη Κοκκινέλη, κα Μαρκέλλα Ρόζη)
Τηλ: 210-6912183, 210-6912505, Fax: 210-6996205
E-mail: argohellas@otenet.gr
