Η έλλειψη ρευστότητας "θηλιά" για το ΕΣΠΑ
H έλλειψη ρευστότητας έγινε το 2012 «θηλιά» στα ίδια τα αναπτυξιακά κονδύλια: Μεγάλοι διαγωνισμοί παρέμειναν άγονοι (ή παίρνουν παρατάσεις) γιατί οι τεχνικές εταιρείες δεν μπορούν να βρουν εγγυητικές επιστολές. Επιβραδύνεται η υλοποίηση έργων υποδομής, μεγάλων και μικρών ιδιωτικών επενδύσεων γιατί δεν μπορεί να βρεθεί η ιδία συμμετοχή μέσω δανείων.
Πολύ χαμηλή ήταν η ροή αιτημάτων υπαγωγής στον Αναπτυξιακό νόμο ο οποίος δέχθηκε και ένα άλλο πλήγμα: στην έλλειψη ρευστότητας προστέθηκαν οι έλεγχοι όλων των έργων για το σκάνδαλο χρηματισμού. Αποτέλεσμα ήταν οι πληρωμές για επενδύσεις το 2012 μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων να είναι κατά 600 εκατ. ευρώ περίπου χαμηλότερες από αυτές του 2011.
Στο πρόβλημα της ρευστότητας αναφέρθηκε και ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα του ΕΣΠΑ το 2012. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι λεφτά δεν χάθηκαν (ρήτρα ν+3 απορρόφησης κονδυλίων του ΕΣΠΑ) και ότι ο μνημονιακός στόχος απορρόφησης υπερκαλύφθηκε το δεύτερο εξάμηνο (2,564 δισ. έναντι στόχου 2,499 δισ. ευρώ). Χάθηκε όμως ο στόχος ΕΣΠΑ το πρώτο εξάμηνο (732 εκατ. έναντι στόχου 1,231 δισ. ευρώ) με αποτέλεσμα συνολική κάλυψη 88%.
Ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε σε «θετικές ειδήσεις» δεδομένου, όπως είπε, ότι υπάρχει «ένα πολύ αντίξοο περιβάλλον αγοράς, σε ένα περιβάλλον έλλειψης ρευστότητας και σοβαρών προβλημάτων στο τραπεζικό σύστημα, που δημιουργούν εμπόδια στην ομαλή εξέλιξη των έργων και της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ενώ το ΕΣΠΑ είναι κατ’ αρχάς εργαλείο ρευστότητας, στην πράξη έχει οδηγηθεί να είναι όμηρος της έλλειψης ρευστότητας».
Τι θα γίνει το 2013; Αρμόδια στελέχη εξηγούν ότι το πρόβλημα δεν θα λυθεί «αυτόματα».
Το 2013 εκτιμούν ότι επίσης θα είναι πολύ δύσκολο. Και γιατί οι τράπεζες θα χρειασθούν χρόνο για να αλλάξουν χρηματοδοτική στάση αλλά και γιατί διαγωνισμοί και έργα που καθυστέρησαν (πχ λόγω εγγυητικών επιστολών ή των ελέγχων για διαφθορά) θα αργήσουν πλέον να «δώσουν» και δαπάνες.
Σημείο - κλειδί ο Αναπτυξιακός Νόμος
Το ζήτημα δαπανών του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ το οποίο φέτος έκλεισε τελικά στα 6,2 δισ. ευρώ με υστέρηση έναντι στόχου για 6,85 δισ. ευρώ) θα μπορούσε να εξηγηθεί και μόνο από τον Αναπτυξιακό Νόμο, αναφέρουν αρμόδια στελέχη, παραθέτοντας στοιχεία. Η δαπάνη του 2012 έπεσε στο ήμισυ με βασικές αιτίες -όπως αναφέρουν- τους γνωστούς ελέγχους για το σκάνδαλο χρηματισμού που αποκαλύφθηκε την προηγούμενη Άνοιξη, αλλά και του μεγάλου ζητήματος ρευστότητας που εμποδίζει επενδυτές να βρουν δάνεια και να καλύψουν την ίδια συμμετοχή η οποία είναι υποχρεωτική για να λάβουν στην συνέχεια την επιδότηση και να καταγραφεί η δαπάνη.
Ενώ λοιπόν, συνεχίζουν, το 2011 από το ΠΔΕ δόθηκαν για τον Αναπτυξιακό κονδύλια 1,1 δισ. ευρώ, το 2012 διατέθηκαν σε εταιρείες 510 εκατ. ευρώ (στο ποσό περιλαμβάνονται τα έργα του ΕΣΠΑ) είτε γιατί δεν είχαν δαπάνες να δηλώσουν είτε γιατί μεσολάβησαν οι έλεγχοι στα έργα…
Το πρώτο πρόβλημα στον Αναπτυξιακό είναι η ρευστότητα, δηλαδή η εύρεση της ιδίας συμμετοχής και των δανείων. Πολλά έργα Νόμου είτε σταματούν είτε δεν ξεκινούν, ενώ στις αιτήσεις υπαγωγής του 2012 το ενδιαφέρον σύμφωνα με αρμόδιες πηγές ήταν επίσης χαμηλό με αποτέλεσμα νέα (2η κατά σειρά) παράταση της προθεσμίας της πρόσκλησης αιτήσεων για τα γενικά καθεστώτα (έως 15 Ιανουαρίου).
Ωστόσο, στον Αναπτυξιακό νόμο υπήρξε και ένα ακόμη… ζήτημα, πέραν της ρευστότητας. Η πολύπαθη (από το σκάνδαλο χρηματισμού) γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων έπρεπε να αλλάξει προσωπικό και μετά να εξετάσει –ξανά– κάθε φάκελο υπαγωγής ειδικά για όσα έργα είχαν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Το αποτέλεσμα ήταν να περάσουν μήνες εσωτερικών ελέγχων μέσα στο καλοκαίρι αλλά και να «κοπούν» κονδύλια 150 εκατ. ευρώ από τις αιτήσεις πληρωμής του 2012 υπό το βλέμμα της Κομισιόν.
Κάποιες περικοπές έγιναν για προληπτικούς λόγους (οριζόντια περικοπή 5% ή κατά 40 εκατ. ευρώ), ενώ οι υπόλοιπες, σύμφωνα με αρμόδια στελέχη, γιατί βρέθηκε κάποιο πρόβλημα στην διαδικασία αξιολόγησης- υπαγωγής- υλοποίησης το οποίο αν δεν διασφαλιστεί ότι επιλύεται δεν θα γίνουν οι αιτήσεις πληρωμών προς την Κομισιόν (που φέρεται πλέον να έχει πολύ αυστηρή στάση).
Έτσι, συνολικά από 300 εκατ. ευρώ επενδύσεων του Αναπτυξιακού νόμου που ήταν «ώριμες» για δαπάνες (εντός του ΕΣΠΑ) το 2012, οι αιτήσεις πληρωμών περιορίστηκαν στα 150 εκατ. ευρώ. Συνολικά την περίοδο 2007- 2012 οι πληρωμές από το ΕΣΠΑ μόνο για τον Αναπτυξιακό έχουν φτάσει στο 1,5 δισ. ευρώ. Πλέον η προσοχή, σύμφωνα με αρμόδια στελέχη, στρέφεται στον νέο Νόμο που έχοντας το δικαίωμα να δίνει τα λεφτά «μπροστά» επιχειρείται να προσελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον.
SOS για τις τεχνικές εταιρείες
Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα προβλήματα που προκαλεί η απουσία ρευστότητας σε έργα του ΠΔΕ, εντός και εκτός ΕΣΠΑ:
• Δεν κατεβαίνουν οι τεχνικές εταιρείες στους διαγωνισμούς γιατί δεν μπορούν να βρουν εγγυητικές επιστολές από τις τράπεζες. Άλλες εταιρείες που έχουν αναλάβει ήδη έργα, δεν μπορούν λόγω ρευστότητας ή δικών τους προβλημάτων να τα «τρέξουν».
Τρία τουλάχιστο έργα του ΕΣΠΑ έχουν αυτό το πρόβλημα: κάθετοι άξονες της ΕΓΝΑΤΙΑΣ οδού (λόγω οικονομικών προβλημάτων της κατασκευαστικής εταιρείας), το μετρό Θεσσαλονίκης και το τράμ του Πειραιά, αναφέρουν στελέχη του αρμόδιου υπουργείου. Επιπλέον, διαγωνισμοί του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ (εκτός ΕΣΠΑ) σύμφωνα με τις ίδιες πηγές δεν προχώρησαν, καθώς οι τεχνικές εταιρείες δεν μπορούν να βρουν εγγυητικές. Για την Άνοιξη του 2013 πήραν παράταση διαγωνισμοί όπως η υποθαλάσσια Σαλαμίνας – Περάματος, ο άξονας Ελευσίνα- Θήβα – Υλίκη και η ζεύξη σε Άκτιο – Λευκάδα.
• Επίσης σύμφωνα με πληροφορίες η κυβέρνηση επέλεξε να μην προχωρήσει σε νέο «παρκάρισμα» κονδυλίων σε ταμεία χαρτοφυλακίου τύπου Επιχειρηματικότητας τα οποία είχαν σχεδιασθεί πριν προκύψει η κρίση ρευστότητας. Στόχος είναι, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, πρώτα να αρχίσει η διάθεση των ανακυκλούμενων δανείων από τα υφιστάμενα «ταμεία» και μετά να έρθουν τα επόμενα. Στα σκαριά είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, ένα νέο ταμείο με έμφαση στα νησιά από το αρμόδιο υπουργείο Ναυτιλίας.
• Πολλά προβλήματα συνεχίζουν να έχουν υφιστάμενα έργα. Το εξοικονομώ κατ οίκον για την ενεργειακή αναβάθμιση πρόσφατα- αναφέρουν αρμόδια στελέχη – άρχισε να… ξεκολλάει, πολλά έργα σε ΟΤΑ είχαν δυσκολίες να παραληφθούν από την περιφέρεια, πολλές επιδοτήσεις μικρομεσαίων δεν «τσουλάνε» καθώς – και αυτά - δεν έχουν τα λεφτά κάλυψης της ιδίας συμμετοχής.
Το 2013, όπως ανέφερε ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης «ο μαραθώνιος συνεχίζεται» προσθέτοντας ότι «η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών πιστεύουμε ότι θα βελτιώσει το επίπεδο ρευστότητας στην οικονομία, που αποτέλεσε βασικό εμπόδιο για την απορρόφηση των κονδυλίων την προηγούμενη χρονιά». Η κυβέρνηση επιχειρεί να ξεκινήσει τι μεγάλο πρόγραμμα επιδοτήσεων από τα ΠΕΠ προς μικρομεσαίους 450 εκατ. ευρώ στις 14 Ιανουαρίου (εκκρεμεί από την Άνοιξη), να τελειώσουν οι διαπραγματεύσεις με τις τράπεζες για τους 4 μεγάλους αυτοκινητόδρομους (ορόσημο τον Απρίλιο), να ξεπεράσει γραφειοκρατικές αδυναμίες του ΕΣΠΑ (όπως 2ο πακέτο ρυθμίσεων απλούστευσης διαδικασιών και επιτάχυνση των διαδικασιών απαλλοτριώσεων).
Πηγή:www.capital.gr
