Η διασύνδεση της Κρήτης θα πρέπει να προωθηθεί μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας
H ΡAE σε επιστολή της προς το ΥΠΕΚΑ τονίζει την αναγκαιότητα του επανασχεδιασμούτου του ενεργειακού προγραμματισμού της Κρήτης και τονίζει τα βήματα και τις αναγκαίες ενέργειες που πρέπει να γίνουν, προκειμένου να διασφαλιστεί ο απρόσκοπτος εφοδιασμός της Κρήτης με ηλεκτρική ενέργεια και να προχωρήσει η διασύνδεση του νησιού στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Για την περαιτέρω ωρίμανση της διαδικασίας κατασκευής της διασύνδεσης της Κρήτης, αλλά και για τη διαμόρφωση του γενικότερου πλαισίου ανάπτυξης παρόμοιων έργων, κρίνονται από της ΡΑΕ ως αναγκαία τα εξής:
- Άμεση οριστικοποίηση από τον ΑΔΜΗΕ Α.Ε. της προκαταρκτικής μελέτης της διασύνδεσης Κορακιά-Αττική με σύνδεσμο συνεχούς ρεύματος (HVDC-VSC), για ένταξη στο προσεχές Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος. Η ικανότητα του συνδέσμου μπορεί να είναι 2 x 350 MW ή 2 x 550 MW, ή άλλη που θα προσδιοριστεί κατά την οριστικοποίηση της λύσης, θα πρέπει όμως σε κάθε περίπτωση να διασφαλίζεται η συνέχιση της λειτουργίας ενός πόλου σε περίπτωση βλάβης καλωδίου ή του άλλου πόλου του μετατροπέα, δηλαδή, το ήμισυ της ικανότητάς της.
- Παράλληλα, πρέπει να προχωρήσει άμεσα η προετοιμασία των φακέλων από τον ΑΔΜΗΕ Α.Ε. για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου (διενέργεια ΠΠΕΑ, ΕΠΟ, κ.α.), καθώς και η εκπόνηση άλλων σημαντικών μελετών (π.χ. προσδιορισμού χώρων εγκατάστασης εξοπλισμού, όδευσης καλωδίων – βυθού, κ.λπ.).
- Το έργο της Διασύνδεσης της Κρήτης, όπως και άλλα έργα διασύνδεσης που προωθούνται ή ενδέχεται να προωθηθούν, θα πρέπει να εντάσσονται σε ειδική κατηγορία έργων στα πάγια του ΑΔΜΗΕ Α.Ε., και η αποπληρωμή τους να γίνεται σε σχετικά περιορισμένο χρονικό διάστημα (ορισμένων ετών), με ετήσιες «δόσεις» οι οποίες θα καλύπτονται μέσω των χρεώσεων χρήσης Συστήματος και θα αντιστοιχούν στις ετήσιες αποφευγόμενες ΥΚΩ, έτσι ώστε να μην επιβαρυνθεί περαιτέρω ο Έλληνας καταναλωτής.
Η διασύνδεση της Κρήτης θα πρέπει να προωθηθεί μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας, με τους εξής βασικούς όρους:
- Αποπληρωμή του αναδόχου σε βάθος χρόνου (π.χ. 5-7 έτη), με εκκίνηση από το έτος ολοκλήρωσης των κατασκευών. Δεδομένης μιας τέτοιας διάρκειας αποπληρωμής, θα πρέπει να ενσωματωθεί στην προσφορά και το κόστος συντήρησης, ασφάλισης, κ.λπ. για το χρόνο αυτό. Θα πρέπει να γίνει συζήτηση για τις εγγυήσεις που θα ζητήσει ο ανάδοχος του έργου.
- Θα καθοριστεί ετήσια «δόση» για την αποπληρωμή του έργου (στην τάξη μεγέθους των αποφευγόμενων ΥΚΩ της Κρήτης, κατά το μέρος του μεταβλητού κόστους, δηλ. περίπου 200-250 εκ. €). Στις προσφορές των ενδιαφερομένων θα πρέπει να κοστολογείται το έργο τμηματικά, όπως στους συνήθεις διαγωνισμούς, αλλά η προσφορά ουσιαστικά θα αφορά το χρόνο αποπληρωμής του έργου. Η ευθύνη της διαχείρισης και της λειτουργίας του έργου στη διάρκεια του χρόνου αποπληρωμής θα ανήκει στον κατασκευαστή, με βάση τις συγκεκριμένες εντολές του ΑΔΜΗΕ Α.Ε.
- Αμέσως μετά την ένταξη του έργου στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς, και δεδομένου ότι η διενέργεια διαγωνισμού με τους όρους αυτούς είναι μάλλον καινοτόμος, και δεν είναι βέβαιη η συμμετοχή ενδιαφερομένων, είναι σκόπιμο να διερευνηθεί από τον ΑΔΜΗΕ Α.Ε. η πιθανότητα συμμετοχής κατασκευαστών, για την ανάληψη της κατασκευής του έργου από ανάδοχο διαγωνισμού με τους ως άνω όρους, ενδεχομένως με σχετική πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
- Αποσύνδεση, στην παρούσα φάση, του έργου της διασύνδεσης που θα κατασκευαστεί από τον ΑΔΜΗΕ Α.Ε., από τα σχεδιαζόμενα έργα διασυνδέσεων παραγωγών ΑΠΕ, οι οποίοι έχουν μεν λάβει άδεια παραγωγής για ανάπτυξη αιολικών σταθμών στην Κρήτη, αλλά υπό την προϋπόθεση της κατασκευής ανεξάρτητης διασύνδεσης από μέρους τους. Εξάλλου, όπως προαναφέρθηκε, στις προτάσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ένταξη των έργων αυτών στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCIs), οι παραγωγοί έχουν συμφωνήσει στην κατασκευή ενός κοινού έργου, ανεξάρτητου από εκείνο που θα προωθήσει ο ΑΔΜΗΕ Α.Ε. Σε κατάλληλο χρόνο μετά την ανάθεση του έργου της διασύνδεσης, και λίγο πριν από την ολοκλήρωση της κατασκευής της, όταν και θα κριθεί ότι είναι σχετικά βέβαιη η αποπεράτωσή της, θα πρέπει να εκκινήσει ανοικτή αδειοδοτική διαδικασία για την αδειοδότηση νέων έργων ΑΠΕ στην Κρήτη, που θα εξυπηρετηθούν από τη διασύνδεση αυτή (βάσει των προβλέψεων του Κανονισμού Αδειών). Από τους παραγωγούς ΑΠΕ που θα συνδέονται θα ανακτηθεί μέρος του κόστους της διασύνδεσης.
- Είναι σημαντικό να διερευνηθεί επισταμένως η δυνατότητα συγχρηματοδότησης του έργου της διασύνδεσης από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και δανειοδότησής του με ευνοϊκούς όρους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή από άλλα συναφή χρηματοδοτικά όργανα και εργαλεία, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί η όποια τελική επιβάρυνση του Έλληνα καταναλωτή.
- Θα πρέπει, τέλος, να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση για την αποπληρωμή των συμβατικών μονάδων που έχουν εγκατασταθεί στα νησιά που διασυνδέονται στο Σύστημα. Οι μονάδες αυτές θα εξυπηρετούν και ανάγκες εφεδρείας. Ενδεχόμενη ανάγκη ενίσχυσης αυτού του δυναμικού παραγωγής (προφανώς για λόγους εφεδρείας) θα πρέπει να γίνεται με βάση τους κανόνες της αγοράς. Η ρύθμιση θα πρέπει να αφορά μόνο τις υφιστάμενες, κατά το χρόνο της διασύνδεσης, υποδομές παραγωγής.
Η ΡΑΕ θεωρεί ότι το ανωτέρω πλαίσιο ενεργειών μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τον επανακαθορισμό του ενεργειακού σχεδιασμού της Κρήτης, οι δε αρμόδιοι φορείς θα μπορούσαν να προχωρήσουν στην εφαρμογή των συγκεκριμένων προτάσεων, κατά το μέρος που αφορά τις αρμοδιότητές τους.
