Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης
Μελέτη η οποία φιλοδοξεί να αξιολογήσει και να επαναπροσδιορίσει την σημασία και τον ρόλο των ηλεκτρικών διασυνδέσεων στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εθνικής ενεργειακής στρατηγικής εκπόνησε το ΙΕΝΕ για λογαριασμό της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ). Η μελέτη, με τίτλο «Στρατηγική Μελέτη Ηλεκτρικών Διασυνδέσεων στη ΝΑ Ευρώπη και ο Κρίσιμος Ρόλος της Ελλάδας», η οποία ανατέθηκε από την ΡΑΕ στο ΙΕΝΕ τον περασμένο Ιούλιο και ολοκληρώθηκε πρόσφατα, είναι διαθέσιμη στο ευρύ κοινό στην κατηγορία «Μελέτες» του www.iene.gr
Βασική θεώρηση της νέας αυτής μελέτης του ΙΕΝΕ είναι η στρατηγική σημασία των ηλεκτρικών διασυνδέσεων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο με μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, λαμβάνοντας υπόψη τον μετασχηματισμό και την εξέλιξη του ηλεκτρικού τομέα στην Ευρώπη. Κι αυτό γιατί ο ηλεκτρικός τομέας στην Ευρώπη αποκτά μια νέα δυναμική, σύμφωνα με την στρατηγική της ΕΕ στην ενέργεια και το περιβάλλον, με δραστική μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και μια πορεία για την ενιαία Ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Η μελέτη αυτή κρίθηκε ακόμη απαραίτητη λόγω και των σημαντικών εξελίξεων το τελευταίο διάστημα στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο σχετικά με την ενέργεια που μπορούν να επηρεάσουν θετικά την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, αλλά και την μελέτη και προγραμματισμό τόσο νέων διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων όσο και την υλοποίηση σχεδίων υπό διαμόρφωση τα τελευταία χρόνια που αφορούν κυρίως εγχώριες διασυνδέσεις. Στην ουσία, αποτελεί μια συνολική αποτίμηση και αξιολόγηση σε στρατηγικό επίπεδο όλων αυτών των διασυνοριακών και εγχώριων projects διασύνδεσης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Αναλυτικότερα, η μελέτη περιγράφει, κατ’ αρχήν, τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Ελλάδος με τις γειτονικές της χώρες όπως τη Βουλγαρία, την ΠΓΔΜ και την Αλβανία και ανατολικά της Θράκης με την Τουρκία καθώς και δυτικά της Ηπείρου με την Ιταλία. Επίσης εξετάζονται οι προτεινόμενες Ελληνικές Διασυνοριακές Διασυνδέσεις με τη Βουλγαρία και την Ιταλία στα πλαίσια της Στρατηγικής ανάπτυξης του Ελληνικού Συστήματος (ΜΑΣΜ 2010-2014), ενώ γίνεται λόγος και για την αξία της διασύνδεσης της Κύπρου με την Ελλάδα και το Ισραήλ, μέσω της κοινοπραξίας ΔΕΗ – Quantum Energy. Περαιτέρω, η μελέτη υπογραμμίζει την κεντρική θέση που κατέχει η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού για το Ισραήλ, την Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία, όσο και ολόκληρου του νησιωτικού Αιγιακού χώρου καθώς αυτή αποτελεί ένα από τα βασικά κίνητρα για την προώθηση των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων.
Στο πλαίσιο της μελέτης, εξετάζεται, επίσης, η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς αυτή αποτελεί το κρίσιμο σημείο κατάληξης σημαντικών ενεργειακών δικτύων. Ως εκ τούτου, η νέα μελέτη του ΙΕΝΕ φιλοδοξεί να αναδείξει τη σημασία των διπλωματικών, στρατηγικών και οικονομικών πλεονεκτημάτων των ηλεκτρικών διασυνδέσεων.
Παράλληλα, επιχειρείται η ανασκόπηση του διασυνοριακού εμπορίου ηλεκτρικής ενέργειας και στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού. Επίσης, γίνεται μία σύντομη αναφορά στις βασικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας (Ιταλία, Αλβανία, ΠΓΔΜ, Σερβία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Τουρκία) που αφορούν και επηρεάζουν το διασυνοριακό εμπόριο με την Ελλάδα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται, επίσης, στις σχεδιαζόμενες μονάδες ηλεκτρισμού τόσο στο Ισραήλ και στην Κύπρο όσο και στην Κρήτη και επιχειρείται μια διεξοδική επισκόπηση των σεναρίων αναφορικά με την ηλεκτρική διασύνδεση των ελληνικών νήσων (Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Βόρειο Αιγαίο και Κρήτη) με το εθνικό σύστημα καθώς και με τον “Eurasia Interconnector”.
Η μελέτη παρουσιάζει, επίσης, αντίστοιχα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη ενώ δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνολογία HVDC με υποβρύχιο καλώδιο, τη μόνη ενδεικνυόμενη, προς το παρόν, για τις υποθαλάσσιες ηλεκτρικές διασυνδέσεις μεγάλων αποστάσεων. Εξετάζεται, επιπλέον, η οικονομική βιωσιμότητα των παραπάνω επενδύσεων στην μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας Ισραήλ-Κύπρου και Κύπρου-Κρήτης, και καταδεικνύεται πως οι επενδύσεις για τις διασυνδέσεις θα πρέπει τελικά να είναι ελκυστικές για τον ιδιωτικό τομέα ώστε να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν.
Η νέα μελέτη του ΙΕΝΕ ασχολήθηκε, επίσης, με τους φυσικούς ή ανθρωπογενείς παράγοντες που είναι δυνατό να προκαλέσουν βλάβες στα διάφορα τεχνικά έργα.
Τέλος, η μελέτη προτείνει, με βάση τις πληροφορίες και την ανάλυση που προηγήθηκε, ένα σχέδιο δράσης, με αποδέκτη την Ελληνική Πολιτεία, σχετικά με την κατασκευή ή την αναβάθμιση των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων της χώρας. Το χρονοδιάγραμμα διαμορφώνεται βάσει των χρηματοοικονομικών δεδομένων που έχουν σχέση με τις επενδύσεις, τις αδειοδοτικές δυσκολίες, αλλά και τις ανάγκες ηλεκτροδότησης.
Το προτεινόμενο road map περιλαμβάνει μόνο τα έργα που κρίνονται οικονομικά και τεχνικά βιώσιμα και δεν περιέχει απαραίτητα όλα τα έργα διασύνδεσης των νησιών για τα οποία έχουν υποβληθεί προτάσεις από ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις και οργανισμούς. Τέλος, υπογραμμίζεται ότι απαιτούνται, ακόμη συγκεκριμένες πολιτικές πρωτοβουλίες από πλευράς Ελλάδος και Κύπρου, με την υποστήριξη του Ισραήλ, προς την ΕΕ με στόχο ένταξη αυτών των διεθνών διασυνδέσεων στο Ευρωπαϊκό δίκτυο, προσβλέποντας και στους αναμενόμενους στόχους της ΕΕ για το 2050 με την μεγάλη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η «Στρατηγική Μελέτη Ηλεκτρικών Διασυνδέσεων στην ΝΑ Ευρώπη και ο Κρίσιμος Ρόλος της Ελλάδας» που εκπόνησε το ΙΕΝΕ για λογαριασμό της ΡΑΕ, ευελπιστεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τις Ρυθμιστικές Αρχές των χωρών της περιοχής, τους διαχειριστές δικτύων αλλά και τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς για την διαμόρφωση στρατηγικής και τον σχεδιασμό των αναγκαίων δράσεων.
