Η ανάπλαση του Φαληρικού μετώπου
Σε συνέχεια της ευρείας σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στις 7 Ιουλίου στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον Πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης, υπέγραψε σήμερα την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για την ολοκληρωμένη ανάπλαση του μετώπου της μητροπολιτικής περιοχής της πρωτεύουσας προς το Φαληρικό όρμο, από την εκβολή του ποταμού Κηφισού μέχρι την απόληξη της λεωφόρου Συγγρού.
Διαδρομή για πεζούς και ποδηλάτες στο Μητροπολιτικό πάρκο
Σχετικά με το θέμα, ο Γιάννης Μανιάτης, δήλωσε:
«Η ανάπλαση του Φαληρικού μετώπου είναι από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές παρεμβάσεις που έχουμε σχεδιάσει και υλοποιούμε. Δίνουμε ζωή στην παραλιακή Αθήνα, επανασυνδέοντάς την με το θαλάσσιο στοιχείο μέσω της ανάπλασης της παραλίας. Το έργο αποτελεί μέρος των αναπτυξιακών αξόνων που έχουμε εντάξει στο μεγάλο στρατηγικό μας σχεδιασμό που στοχεύει στην ισόρροπη ανάπτυξη και τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγής και της απασχόλησης, στην Αθήνα και στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής.
Διαφανείς και ελαφρές κατασκευές στους άξονες του Μητροπολιτικού πάρκου
Σημειώνεται ότι το έργο της ανάπλασης του Φαληρικού μετώπου σε συνδυασμό με το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» και το πάρκο του αποτελούν μια μείζονα παρέμβαση που αλλάζει ριζικά τα πολιτιστικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του παραλιακού μετώπου της πρωτεύουσας.
Στο πλαίσιο των συνολικών αναπτυξιακών παρεμβάσεων, που προβλέπονται στο νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας – Αττικής, διαμορφώνουμε μια παρέμβαση μητροπολιτικής εμβέλειας την οποία συνδέουμε με τριτογενείς δραστηριότητες, όπως ο τουρισμός, ο πολιτισμός, ο αθλητισμός, με στόχο την ενδυνάμωση της χωρικής συνοχής της μητροπολιτικής περιοχής και την ανάδειξη των φυσικών και πολιτιστικών πόρων της. Επιδιώκουμε και υλοποιούμε στόχους που αφορούν στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, γιατί θέλουμε τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Και το κάνουμε αξιοποιώντας ένα περιουσιακό στοιχείο των Αθηναίων προς όφελός τους».
Το υδάτινο στοιχείο εισχωρεί στο πάρκο
Η ολοκληρωμένη ανάπλαση του Φαληρικού μετώπου επιδιώκει τους εξής στόχους:
- Περιβαλλοντική αναβάθμιση της περιοχής και δημιουργία ενός μητροπολιτικού πάρκου έκτασης περίπου 600 στρεμμάτων με άξονες τη φύση, τον πολιτισμό την άσκηση – άθληση και την ψυχαγωγία.
- Αποκατάσταση της απρόσκοπτης επικοινωνίας του αστικού ιστού με το θαλάσσιο μέτωπο, με τη λειτουργική αναδιάταξη των τεχνικών υποδομών και ειδικώς των συγκοινωνιακών έργων της παράκτιας ζώνης
- Αποτελεσματική αντιπλημμυρική προστασία της άμεσης και ευρύτερης περιοχής
- Λειτουργική και αισθητική συνοχή της παραλιακής ζώνης του Παλαιού Φαλήρου με το Πάρκο Πολιτισμού Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» και με το πράσινο του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας, αξιοποιώντας και αναβαθμίζοντας τα ήδη υλοποιημένα Ολυμπιακά έργα στο Φαληρικό μέτωπο, από τον Ιλισσό έως το Δέλτα.
Τα κυριότερα επιμέρους έργα που συνθέτουν το ολοκληρωμένο έργο ανάπλασης του Φαληρικού μετώπου, συνοψίζονται ως εξής:
- Εγκάρσια μετατόπιση της λεωφόρου Ποσειδώνος: Το τμήμα μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων Κηφισού και Συγγρού, με μήκος περίπου 1000 m, μετατοπίζεται μέχρι 90 m προς τη θάλασσα, χαμηλώνει και καλύπτεται σε δύο θέσεις, πλάτους 300 m περίπου η καθεμιά, οι οποίες μαζί με πρόσθετες εγκάρσιες γεφυρώσεις ενοποιούν απρόσκοπτα τον αστικό χώρο με το παραλιακό μέτωπο.
- Πράσινες «κοιλάδες» ως αντιπλημμυρικά έργα: Στη θέση της υφιστάμενης παραλιακής λεωφόρου που μετατίθεται, υλοποιούνται δυο φυσικές «κοιλάδες» πρασίνου, βατές από πεζούς, μια στο Μοσχάτο και μια Καλλιθέα. Αυτές οι ήπιες εδαφικές πτυχώσεις θα παραλαμβάνουν τις πλημμυρικές παροχές σε περιπτώσεις πολύ έντονης βροχόπτωσης, ενώ όλο τον άλλο καιρό θα αποτελούν πράσινες μεταβατικές ζώνες από την πόλη προς τη θάλασσα.
- Μητροπολιτικό πάρκο: Η ανεκμετάλλευτη σήμερα επιφάνεια της περιοχής αναπλάθεται, ώστε να δημιουργηθεί πάρκο μητροπολιτικής κλίμακας, το οποίο συνδέει φυσικά και ανεμπόδιστα την πόλη με το θαλάσσιο μέτωπό της. Η σύνδεση αναπτύσσεται σε πέντε εγκάρσιους άξονες που αρθρώνουν γραμμικούς περίπατους, με κοινή απόληξη στο στοιχείο του νερού, σε εξέδρες που εισχωρούν στην θάλασσα σαν υπόμνηση των εξεδρών που υπήρχαν στο Φαληρικό μέτωπο στις αρχές του 20ου αιώνα. Συγχρόνως το υδάτινο στοιχείο διεισδύει στο πάρκο, με τα τρία υγρά κανάλια και με τη διαμόρφωση γραμμικών θαλάσσιων στοιχείων, δημιουργώντας ζωντανούς πόλους αναψυχής και επαναφέροντας την κολύμβηση στον Φαληρικό όρμο. Στο μητροπολιτικό πάρκο θα εμπεριέχονται, επιπλέον του εκτεταμένου πρασίνου και των χώρων εκτόνωσης στη φύση και στη θάλασσα, λειτουργίες εκπαιδευτικού και ενημερωτικού χαρακτήρα με άξονα τη φύση και την επιστήμη, δραστηριότητες πολιτισμού, αναψυχής, τουρισμού, αθλητισμού και ναυταθλητισμού, άσκησης και αναψυχής, καθώς και μικρής έκτασης και τοπικού ενδιαφέροντος εμπορικές χρήσεις. Επίσης, τo μητροπολιτικό πάρκο θα φιλοξενήσει πέντε ειδικές γλυπτικές κατασκευές – τοπόσημα.
- Έργα στη θάλασσα: Περιλαμβάνουν τέσσερις κάθετες στο θαλάσσιο μέτωπο προβλήτες ως επεκτάσεις των θεματικών αξόνων του πάρκου, τη δημιουργία τεχνητής παραλίας στο δυτικό άκρο του μετώπου, κατασκευή δύο τεχνητών νησίδων νότια της τεχνητής παραλίας και την εξέδρα του τοπόσημου στο άκρο της προβλήτας του άξονα πολιτισμού.
- Υποστηρικτικά έργα: Για την άρδευση του εκτεταμένου νέου πρασίνου, δημιουργείται το Κέντρο Ανάκτησης Νερού Ελαιώνα, με τροφοδοσία από την υγρή φάση των λυμάτων του Κεντρικού Αποχετευτικού Αγωγού, υπόγεια μονάδα τριτοβάθμιας επεξεργασίας και επιστροφή της ιλύος στον κεντρικό αγωγό. Η δυναμικότητα της μονάδας θα είναι 1.200 m3/ημέρα και το παραγόμενο ανακτημένο νερό θα ανταποκρίνεται πλήρως σε όλες τις απαιτήσεις για απεριόριστη άρδευση τόσο στο μητροπολιτικό πάρκο όσο και σε μέρος του Πάρκου Κέντρου Πολιτισμού Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» (ΚΠΙΣΝ). Στα υποστηρικτικά έργα περιλαμβάνονται επίσης διατάξεις για την ανανέωση των στάσιμων νερών στον Κηφισό και στον Ιλισσό, καθώς και μονάδα διαχείρισης για την αξιοποίηση των πράσινων αποβλήτων από τη συντήρηση του πάρκου.
Η Ολοκληρωμένη Ανάπλαση του Φαληρικού μετώπου βασίζεται σε σχέδια του Renzo Piano. Οι μελέτες του έργου εκπονήθηκαν με δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Οι εξέδρες τονώνουν την επαφή με το υδάτινο στοιχείο
Η υλοποίηση του έργου συνεπάγεται επενδύσεις της τάξεως των 230 εκ. € περίπου. Αναμένεται η δημιουργία 1.000 θέσεων εργασίας στη φάση κατασκευής και 70 περίπου θέσεων άμεσης απασχόλησης κατά τη λειτουργία, καθώς και σημαντικού αριθμού έμμεσα συνδεόμεων με το έργο θέσεων.
Η χρηματοδότηση του έργου θα προέλθει από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη 2014-2020 του ΥΠΕΚΑ με 110 εκ. €, από το ΥΠΟΜΕΔΙ με 80 εκ. € και από το νέο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής με 40 εκ. €. Παράλληλα για την επιτάχυνση της συγχρηματοδότησης του έργου από τα ευρωπαϊκά ταμεία, θα χρησιμοποιηθεί το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Jaspers.
Η Ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα με υπερτοπική σημασία για όλη την Αττική. Το άνοιγμα της πόλης προς τη θάλασσα ως όραμα γίνεται πραγματικότητα. Αυτό το αναπτυξιακό έργο διεθνούς εμβέλειας στους τομείς περιβάλλοντος, πολιτισμού και τουρισμού είναι ο προπομπός για όλες τις μεγάλες παρεμβάσεις ανάπλασης που σταδιακά θα πραγματοποιηθούν στην ευρύτερη περιοχή, προσφέροντας περιβαλλοντική ποιότητα στο πλαίσιο της αειφορίας.
Η βασική ιδέα του αρχιτέκτονα Renzo Piano, που αφορά στην ένωση της πόλης με τη θάλασσα στο σημείο που είχε διακοπεί από τη ροή της λεωφόρου Ποσειδώνος, πραγματοποιείται με την συνέχεια του τοπίου και της πορείας του περιπατητή. Η ομαλή συνέχεια της πόλης προς την θάλασσα ενισχύεται με την ύπαρξη αξόνων περιπάτου που εισχωρούν από την πόλη στο πάρκο καταλήγοντας στη θάλασσα. Παράλληλα στο χώρο του πάρκου και σε αυτούς τους άξονες η ήπια δόμηση και ο σχεδιασμός του τοπίου με πράσινο, φυτά, θάμνους και δέντρα που ακολουθούν τη φύση της ακτογραμμής του Σουνίου και της Αττικής Γης θα εξασφαλίζουν μοναδική θέα προς τη θάλασσα.
