Ελλάδα και Ευρώπη στη διεθνή πρωτοπορία για πολιτικές κατά της κλιματικής αλλαγής
Ο Υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, σε παρέμβαση του κατά την διάρκεια των εργασιών του Άτυπου Συμβουλίου Περιβάλλοντος της Ιταλικής Προεδρίας, στο Μιλάνο, (16-17 Ιουλίου 2014), όσον αφορά στην επικείμενη διάσκεψη κορυφής του ΟΗΕ που συγκαλεί ο Γενικός Γραμματέας Ban Ki Moon για την Κλιματική Αλλαγη τον Σεπτέμβριο 2014, τόνισε την ανάγκη να επισημανθούν με θετικό τρόπο αφενός μεν τα επιτεύγματα της ΕΕ όσον αφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όσο και οι απαιτούμενες υποχρεώσεις από πλευράς των πλέον σημαντικών αναπτυσσόμενων οικονομιών να συμβάλουν στην παγκόσμια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ο Έλληνας Υπουργός επεσήμανε ότι:
1. Η Ευρωπαϊκή Ενωση οφείλει να συμβάλει για την επίτευξη μιας φιλόδοξης παγκόσμιας συμφωνίας για την κλιματική αλλαγή στο τέλος του 2015 στο Παρίσι και ελπίζουμε ότι η διάσκεψη κορυφής του ΓΓ του ΟΗΕ θα βοηθήσει αποτελεσματικά στην δημιουργία ενός πολιτικού μηνύματος και της σχετικής δυναμικής προς τον σκοπό αυτό.
2. Τα μηνύματα της ΕΕ θα πρέπει να είναι θετικά και θα πρέπει να δώσουμε έμφαση σε αυτά που έχουμε επιτύχει.
3. Έχουμε ήδη έναν υφιστάμενο φιλόδοξο στόχο της ΕΕ για το 2020. Με τα σημερινά μέτρα έχουμε καταφέρει να φτάσουμε σε επίπεδο μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 22% κάτω από αυτό του 1990, χωρίς να περιλαμβάνονται άλλα πρόσθετα μέτρα που λαμβάνει η ΕΕ και τα επιμέρους κράτη μέλη της.
4. Στην ΕΕ είμαστε εντός στόχου για να επιτύχουμε μείωση κατά 24,5% ως το 2020. Θα υπερκαλύψουμε τον στόχο μας. Αυτή είναι μια πραγματική συμβολή στη γεφύρωση του χάσματος των εκπομπών.
5. Μειώνουμε συνεχώς τις εκπομπές από το 1990, και έχουμε αποσυνδέσει τις εκπομπές από την οικονομική ανάπτυξη. Ενώ έγινε αύξηση κατά 48% του ΑΕΠ την περίοδο 1990-2011, υπήρξε μείωση των εκπομπών κατά 18%.
6. Η δέσμευσή μας στηρίζεται σε ένα νομικό πλαίσιο με ισχυρούς λογιστικούς κανόνες, ώστε να υπάρχει βεβαιότητα, διαφάνεια και λογοδοσία σε ό, τι προσφέρουμε. Αυτό δεν ήταν εύκολο και απαίτησε την εφαρμογή μιας σειράς προσπαθειών και πολιτικών.
7. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν την μεγαλύτερη συμβολή στη διεθνή χρηματοδότηση του Πρωτοκόλλου του Κυότο και της Σύμβασης.
8. Ακόμη και σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, η ΕΕ δεν σταμάτησε, ακόμα κι όταν έγινε σαφές ότι θα επιτύχουμε το στόχο μας κατά 20%. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν λάβει επιπρόσθετα μέτρα που θα μας οδηγήσουν πέραν του 20%.
9. Ωστόσο, αναγνωρίζουμε την ανάγκη για όλα τα συμβαλλόμενα μέρη να αυξήσουν τη φιλοδοξία. Έτσι, η πρόθεσή μας να αυξήσουμε τον στόχο σε 30% παραμένει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, στο πλαίσιο της σύγκρισης με τις μειώσεις άλλων συμβαλλόμενων μερών.
10. Είμαστε ικανοποιημένοι που κάποια μέρη πρόσφατα άρχισαν να εξετάζουν το ενδεχόμενο να κάνουν μειώσεις των εκπομπών τους και ελπίζουμε ότι αυτές θα μπορούν να συγκριθούν με τις δικές μας.
11. Η ΕΕ έχει σήμερα ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα εκπομπών CO2 ανά ΑΕΠ στον κόσμο. Οι εκπομπές της ΕΕ κατά κεφαλή μειώθηκαν κατά 24% μεταξύ 1990 και 2011. Αν σε όλες τις περιφέρειες παγκοσμίως, με τα ίδια ή υψηλότερα επίπεδα κατά κεφαλήν εκπομπών όπως της ΕΕ, υπήρχε αντίστοιχη μείωση των εκπομπών, θα είμασταν συλλογικά σε καλό δρόμο για να παραμείνει η παγκόσμια θερμοκρασία κάτω των 2° C.
12. Τέλος, αν και η ΕΕ προηγείται σχετικά, σε σχέση με άλλες χώρες, όσον αφορά στις προετοιμασίες, θα πρέπει να γίνει αναφορά στο γεγονός, ότι η ΕΕ έχει δεσμευθεί να προχωρήσει ακόμη περισσότερο, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι έχουμε ήδη αρχίσει την προετοιμασία της προσφοράς μας για το 2030. Θα μπορούσαμε μάλιστα να προβλέψουμε ότι ο συγκεκριμένος στόχος της ΕΕ για το 2030, για την κοινοτική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, θα είναι απολύτως σύμφωνος με τον συμφωνηθέντα φιλόδοξο στόχο της ΕΕ για το 2050.
13. Ένα σημαντικό σημείο αποτελεί η στάση των αναπτυσσόμενων χωρών, διότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα είναι υπεύθυνες για τα 2/3 των παγκόσμιων εκπομπών έως το 2020.
14. Από τις 20 κορυφαίες κατά κεφαλήν χώρες με πηγές εκπομπής (μετρώντας τις ιστορικές εκπομπές 1990 – 2010), μόνο 5 είναι χώρες αναπτυγμένες. Αυτό σημαίνει ότι αν οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν αναλάβουν δράση πριν από το 2030, δεν θα είμαστε σε θέση να επιτύχουμε το στόχο των 2° C, ακόμη και αν οι αναπτυγμένες χώρες μειώσουν τις εκπομπές τους στο μηδέν.
15. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να τονίσουμε το γεγονός ότι, αν και θα πρέπει όλοι να σεβαστούμε την αρχή CBDR (αρχή των κοινών αλλά διαφοροποιημένων ευθυνών αναλόγως και των δυνατοτήτων), αυτή η αρχή θα πρέπει να εφαρμόζεται με λογική και σύνεση.
Για το θέμα της δέσμης Πολιτικών Κλίμα-Ενέργεια για το 2030, ο Υπουργός ΠΕΚΑ επεσήμανε τα εξής:
1. H Eλλάδα υποστηρίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την δημιουργία ενός Μηχανισμού Σταθεροποίησης της Αγοράς (Market Stability Reserve) για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (ΣΕΔΕ – EU ETS) στο πλαίσιο του στόχου μείωσης εκπομπών κατά 40%.
2. Αν το ΣΕΔΕ συνεχίσει να λειτουργεί (για άλλη μια δεκαετία) με ένα πλεόνασμα περίπου 2 δισ. δικαιωμάτων, δεν θα είναι σε θέση να αναπτύξει μια σταθερή τιμή του άνθρακα, που θα μπορούσε να επηρεάσει πραγματικά τις επενδυτικές αποφάσεις για χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
3. Είναι ζωτικής σημασίας οι κοινοτικές πολιτικές για το κλίμα και την ενέργεια να εξασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητα και να αντιμετωπίζουν την πρόκληση για χαμηλές τιμές ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, ιδιαίτερα τους πλέον ευάλωτους.
4. Η χώρα μας ζητά, εκτός των όσων πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να υπάρξει επιπλέον ένας σαφής, φιλόδοξος και δεσμευτικός στόχος για την ενεργειακή αποδοτικότητα που θα έχει θετικές επιπτώσεις στο ΑΕΠ, θα μειώσει το κόστος της ενέργειας και θα προωθήσει την πράσινη ανάπτυξη και την απασχόληση. Όπως επισημάνθηκε και από τους αρχηγούς των κρατών της ΕΕ (το Μάρτιο του 2014 στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), ο μετριασμός της ενεργειακής ζήτησης μέσω της ενίσχυσης της ενεργειακής αποδοτικότητας θα πρέπει να είναι το πρώτο βήμα για τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλοι σας άλλωστε γνωρίζετε την κοινή επιστολή του ομιλούντος, με άλλους έξι υπουργούς κρατών μελών, που στείλαμε προς τον Πρόεδρο Barroso, προκειμένου ο στόχος της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής αποδοτικότητας να γίνει υποχρεωτικός.
5. Θέλω να γνωρίζετε ότι η Ελλάδα δεσμεύεται για στόχους μείωσης εκπομπής αερίων κατά 40%, εισαγωγής ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο κατά 30%, εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακής αποδοτικότητας κατά 30%, ηλεκτρικής διασύνδεσης όλης της νησιωτικής χώρας με την ηπειρωτική κατά 100% και εφαρμογής “έξυπνων μετρητών” στα νοικοκυριά κατά 100%, ως το 2030.
6. Σε ό,τι αφορά στην απαιτούμενη ευελιξία, θεωρούμε ότι οι πολιτικές πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στις ειδικές ανάγκες των κρατών μελών, που θα πρέπει να αποφασίσουν για το ενεργειακό τους μείγμα από μόνοι τους.
7. Τέλος, βασιζόμαστε στην οικονομική ενίσχυση της κοινότητας για τις αναγκαίες επενδύσεις που θα απαιτηθούν για την εφαρμογή του πλαισίου πολιτικής για το 2030. Ωστόσο, θα ήθελα να τονίσω ότι δεν ενθαρρύνουμε την κοινοτική χρηματοδότηση ανώριμων τεχνολογιών που είναι ενεργοβόρες και δεν έχουν αποδειχθεί περιβαλλοντικά ασφαλείς (όπως πχ η δέσμευση και γεωλογική αποθήκευση άνθρακα – CCS) σε σύγκριση με τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας που προωθούν την οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, χωρίς επιπτώσεις για το περιβάλλον.
