Νέα Εγκύκλιος του ΥΠΕΚΑ για τα αυθαίρετα
Σε έκδοση νέας εγκυκλίου εφαρμογής του νόμου 4178/2013 για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης, προχώρησε σήμερα το ΥΠΕΚΑ. Κατόπιν ερωτημάτων που κατέθεσαν ιδιώτες και μηχανικοί, ο Υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ, Σταύρος Καλαφάτης, έδωσε εντολή για κωδικοποίηση και ανάλυση των σημαντικότερων από αυτά προς το Γενικό Γραμματέα Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, Σωκράτη Αλεξιάδη. Η σημερινή εγκύκλιος ξεκαθαρίζει ορισμένα ζητήματα ερμηνείας που έθεσαν μηχανικοί και υπηρεσίες, ενώ απαντά και σε συχνά ερωτήματα ειδικών περιπτώσεων εφαρμογής του νόμου.
Σχετικά με το θέμα ο Υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ Σταύρος Καλαφάτης, δήλωσε:
«Η εφαρμογή του νέου νόμου για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης έχει ξεκινήσει και προχωρά. Όσο περισσότερο εξοικειώνονται οι μηχανικοί, οι υπηρεσίες και οι πολίτες με τις διατάξεις του νόμου, τόσο περισσότερο κάνουν χρήση των ρυθμίσεων που φέραμε. Για αυτό το λόγο το ΥΠΕΚΑ πραγματοποιεί δράσεις ενημέρωσης μηχανικών και υπηρεσιών στην Περιφέρεια. Παράλληλα, εκδώσαμε σήμερα νέα εγκύκλιο εφαρμογής προς τις αρμόδιες υπηρεσίες σε όλη τη χώρα, για να αποσαφηνιστούν όλες οι λεπτομέρειες και τα μέχρι στιγμής ερωτήματα, όσο απλά και αν ήταν. Θέλω να τονίσω την ουσιαστική συμβολή των μηχανικών στις ενημερωτικές ημερίδες που πραγματοποιούμε, καθώς τα περισσότερα από τα ερωτήματα που απαντάμε με τη σημερινή εγκύκλιο έχουν προκύψει από τον επιτόπιο διάλογο μαζί τους, κατά τη διάρκεια των μέχρι σήμερα ημερίδων.
Η Πολιτεία με το νόμο για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης και το περιβαλλοντικό ισοζύγιο έχει κάνει το καλύτερο δυνατό για λυθεί επιτέλους το σύνθετο αυτό περιβαλλοντικό και κοινωνικό πρόβλημα. Ο νέος νόμος είναι η τελευταία μεγάλη ευκαιρία για τους πολίτες να δηλώσουν το αυθαίρετό τους, ώστε να ωφεληθούν από πολλές δόσεις στην αποπληρωμή του προστίμου και από εκπτώσεις που φτάνουν μέχρι το 85%, ειδικά για ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Μάλιστα, όσο νωρίτερα ενταχθούν οι πολίτες στις διατάξεις του νόμου, τόσο περισσότερες δόσεις θα έχουν. Σημειώνω ότι για όσους ενταχθούν στις ρυθμίσεις του νέου νόμου μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου, οι δόσεις για την αποπληρωμή του προστίμου φτάνουν μέχρι τα οκτώμισι χρόνια.
Θέλω όμως να δώσω ιδιαίτερη έμφαση κάτι ακόμη, πολύ σημαντικό: η Πολιτεία έχει πλέον τη βούληση και τα εργαλεία να σταματήσει την αυθαίρετη δόμηση και να εντοπίσει, προοδευτικά, τα αυθαίρετα κτίσματα. Η χώρα άλλαξε σελίδα και η Πολιτεία δεν θα επιδείξει πλέον καμία ανοχή σε τυχόν προσπάθεια δημιουργίας νέας γενιάς αυθαιρέτων. Θέλουμε και μπορούμε να τη σταματήσουμε. Βάζουμε «κόκκινη γραμμή» στην αυθαιρεσία, προχωρούμε τον αναγκαίο χωροταξικό σχεδιασμό, δίνουμε ουσιαστικό περιεχόμενο στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο και προσφέρουμε τη δυνατότητα στους πολίτες να αξιοποιήσουν τα περιουσιακό τους δικαίωμα. Παρουσιάσαμε μία σειρά ρυθμίσεων χρήσιμων και ωφέλιμων για όλους».
Ειδικότερα στην εγκύκλιο περιλαμβάνεται πληθώρα ζητημάτων. Ανάμεσα στις επιμέρους παρατηρήσεις, ξεχωρίζουν οι εξής:
- Η προθεσμία μεταφοράς δηλώσεων του νόμου 4014/2011 στο νέο νόμο 4178/2013 για όσες δηλώσεις έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές ή βρίσκονταν σε κατάσταση αρχικής υποβολής λήγει στις 6-2-2014.
- Διευκρινίζεται ότι είναι δυνατή η περαίωση της διαδικασίας υπαγωγής αυθαίρετης αλλαγής χρήσης στο νόμο 3843/10 από την οικεία ΥΔΟΜ στις εξαιρετικές περιπτώσεις που το ανείσπρακτο πρόστιμο υπολείπεται των 50 €.
- Τονίζεται ότι στις μη υπαγόμενες (απαγορευόμενες) περιοχές για την ένταξη στο νόμο συμπεριλαμβάνονται και η όχθη, η παλαιά όχθη και η παρόχθια ζώνη λιμνών, όπως ορίζονται στο άρθρου 1 του ν. 2971/00, δεδομένου ότι διέπονται από το ίδιο καθεστώς προστασίας. Επιπλέον, απαγόρευση υπαγωγής υπάρχει σε αυθαίρετες κατασκευές που βρίσκονται μέσα σε ρέμα και δεν εφαρμόζεται συντελεστής πλάγιας απόστασης.
- Γίνεται σαφές ότι σε περίπτωση ατόμου που εμπίπτει σε περισσότερες από μια ειδικές ομάδες πληθυσμού του άρθρου 17 του ν. 4178/13 επιλέγεται η συμφέρουσα για τον πολίτη.
- Όσον αφορά τις προβλεπόμενες εκπτώσεις, ειδικά για τις περιπτώσεις που η κύρια ή η δευτερεύουσα κατοικία έχουν επιφάνεια μεγαλύτερη από τους προβλεπόμενους περιορισμούς, τότε σε ένα φύλλο καταγραφής υπολογίζεται το ενιαίο ειδικό πρόστιμο με τους μειωτικούς συντελεστές για την τυχόν αυθαίρετη επιφάνεια εντός των περιοριστικών ορίων και η επιπλέον επιφάνεια σε άλλο φύλλο καταγραφής, υπολογιζόμενου του ενιαίου ειδικού προστίμου χωρίς τη ανωτέρω μείωση.
- Γίνεται απολύτως σαφές ότι στην έκφραση «ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω» που προβλέπεται στο νόμο, νοείται ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 80%.
- Διευκρινίζεται ρητώς ότι η ιδιότητα του τριτέκνου αποδεικνύεται και με το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.
- Διευκρινίζεται ρητώς ότι η ιδιότητα του πολυτέκνου αποδεικνύεται και με το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης ή/και με αντίστοιχο πιστοποιητικό αρμόδιας αλλοδαπής αρχής, συνοδευόμενο από πιστοποιητικό της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Πολυτέκνων Ελλάδος.
- Προκειμένου να είναι ξεκάθαρο για όλες τις δικαιοπραξίες, διευκρινίζεται ότι στα συμβολαιογραφικά έγγραφα, που καταρτίζονται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος και έχουν σαν αντικείμενο τη σύσταση ή την τροποποίηση αυτοτελών ιδιοκτησιών, προσαρτώνται αντίγραφα εκ των συνολικών σχεδίων της άδειας δόμησης τα οποία απαιτούνται και υποβάλλονται για την έγκριση δόμησης σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4030/2011, δηλαδή τοπογραφικό διάγραμμα και διάγραμμα δόμησης θεωρημένα από την αρμόδια Υ.Δ.Ο.Μ..
- Ο έλεγχος για την επιλογή της κατηγορίας 4 ή 5 γίνεται με τα πολεοδομικά μεγέθη που προβλέπονται να κατασκευαστούν από την οικοδομική άδεια. Μετά την επιλογή της κατηγορίας, για τον υπολογισμό του προστίμου εφαρμόζονται οι συντελεστές που προκύπτουν από τη σύγκριση των αυθαιρέτων επιφανειών προς τις επιτρεπόμενες επιφάνειες από τους όρους δόμησης που ισχύουν σήμερα στην περιοχή του ακινήτου.
- Διευκρινίζεται εκ νέου ότι κατά τη διαδικασία υπαγωγής ο ιδιοκτήτης καταθέτει υπεύθυνη δήλωση για την ημερομηνία ολοκλήρωσης της αυθαίρετης κατασκευής ή εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης και ο εξουσιοδοτημένος μηχανικός περιγράφει στην τεχνική έκθεση την αυθαίρετη κατασκευή ή την αυθαίρετη χρήση μόνον ως προς το εμβαδόν και τη χρήση. Ωστόσο γίνεται σαφές ότι σε κάθε περίπτωση (αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης) ο μηχανικός υποβάλλει αεροφωτογραφίες ή δημόσια έγγραφα από τα οποία αποδεικνύεται ο χρόνος κατασκευής του κτιρίου.
- Διευκρινίζεται ότι σε περιπτώσεις κληρονομιάς ακινήτων με αυθαιρεσίες, όταν στο έντυπο Ε9 του αποβιώσαντος αναφέρεται η αυθαίρετη κατασκευή και ο χρόνος κατασκευής της, τότε θεωρείται ως δημόσιο έγγραφο από το οποίο αποδεικνύεται ο χρόνος ολοκλήρωσης της κατασκευής ή/και ο χρόνος εγκατάστασης της χρήσης.
- Διευκρινίζεται επίσης ρητά ότι σε περίπτωση που έχει μεταβιβαστεί αυθαίρετη κατασκευή ή αυθαίρετη αλλαγή χρήσης που έχει ρυθμιστεί με το ν. 4014/11, τη διαδικασία μετάβασης της δήλωσης στο ν. 4178/13 μπορεί να κάνει ο νέος ιδιοκτήτης.
- Διευκρινίζεται πλήρως το καθεστώς ένταξης στις ευνοϊκές ρυθμίσεις του νόμου των σταυλικών εγκαταστάσεων για την εκτροφή και εκμετάλλευση παραγωγικών ή και αγροτικών ζώων ανεξαρτήτως μεγέθους, ενώ ως συνοδά κτίρια προσωρινής διαμονής για τα οποία ισχύει ο περιορισμός των 35 τ.μ., θεωρούνται κτίρια που διαμένουν άτομα και όχι κτίρια που στεγάζουν σταυλικές εγκαταστάσεις.
- Γίνεται εκ νέου σαφές ότι αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετες αλλαγές χρήσης προ της 28.07.2011, μετά την υπαγωγή τους στο ν. 4178/13 εξαιρούνται της επιβολής κυρώσεων και δεν οφείλονται αναδρομικά βεβαιωμένες ασφαλιστικές εισφορές, οποιοσδήποτε φόρος και οποιασδήποτε μορφής πρόστιμα και τέλη (όπως ύδρευσης, καθαριότητας, αποχετευτικά τέλη, κ.λ.π.). Τυχόν ήδη καταβληθέντες φόροι, τέλη και πρόστιμα δεν αναζητούνται. Ως χρόνος λήξης της αναδρομικής απαλλαγής των αυθαιρέτων κατασκευών και αλλαγών χρήσης είναι η ισχύς του ν. 4178/13, δηλ. η 8.8.2013.Αντίστοιχα για τις αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετες αλλαγές χρήσης με ολοκληρωμένη υπαγωγή στο ν. 4014/11, δηλ που έχει καταβληθεί το σύνολο του προστίμου και έχουν υποβληθεί στο πληροφοριακό σύστημα όλα τα σχέδια και δικαιολογητικά, ως χρόνος λήξης της αναδρομικής απαλλαγής των αυθαιρέτων κατασκευών και αλλαγών χρήσης είναι η ισχύς του ν. 4014/11, δηλ. η 21.9.2011.
- Διευκρινίζεται ότι από την έναρξη ισχύος του νόμου 4178/2013 επιτρέπεται η εκτέλεση εργασιών με τη διαδικασία της έγγραφης ενημέρωσης της ΥΔΟΜ κατά τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4178/13, επομένως καταργείται κάθε σχετική διάταξη της υπ’ αριθ.οικ. 9070/12-2-2013 υπουργικής απόφασης «Τροποποίηση του Τεύχους Τεχνικών Οδηγιών Εφαρμογής του ν. 4067/12 (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός»
- Στη σημερινή εγκύκλιο εφαρμογής περιλαμβάνεται για πρώτη φορά συγκεκριμένο υπόδειγμα έγγραφης ενημέρωσης της ΥΔΟΜ για τις εργασίες που επιτρέπονται σε όσα ακίνητα έχουν ενταχθεί στο νόμο 4178/2013
