Οι επιπτώσεις των εξελίξεων στην αγορά ενέργειας στην Eυρώπη
Η ευρωπαϊκή αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει εκτεθεί σε σημαντικές προκλήσεις οι οποίες αποτελούν απόδειξη της συνεχούς αλλαγής και ανανέωσης στον χώρο.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων στη Eυρώπη και αν είναι προετοιμασμένη για τα επόμενα χρόνια, εξέτασε η AT Kearney GmbH (Βιέννη, Αυστρία), σε μια μελέτη. Η μελέτη ασχολείται με την υπάρχουσα κατάσταση και την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ενέργειας, τις κύριες προκλήσεις του κλάδου της ενέργειας και τα πιθανά μελλοντικά σενάρια.
Η εταιρεία συμβούλων εξέτασε περίπου 50 εταιρείες ενέργειας από όλη την Ευρώπη με διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα, σε όλη την αλυσίδα αξίας σε διάφορες γεωγραφικές αγορές και αποκόμισε συγκεκριμένα συμπεράσματα όσον αφορά τη σχέση μεταξύ της οικονομικής επίδοσης και των αντίστοιχων επιχειρηματικών μοντέλων.
1. Τα επενδυτικά κίνητρα για την παραγωγή ενέργειας και την υποδομή του δικτύου, λείπουν:
“Η κατάσταση του συνόλου των ευρωπαϊκών εταιρειών ενέργειας είναι κάθε άλλο παρά απλή. Οι κρίσιμοι δείκτες απόδοσης έχουν επιδεινωθεί σημαντικά από την κρίση”, δήλωσε ο Wolfgang Haag, εταίρος στην AT Kearney και επικεφαλής της μελέτης.
Για παράδειγμα, ο EURO STOXX TMI Utilities έπεσε από το 2007 έως και το τέλος του 2011 κατά 60%. Την ίδια στιγμή, τα κίνητρα για μεγάλες επενδύσεις στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και των υποδομών του δικτύου έχουν μειωθεί σημαντικά. Το συνολικό αποτέλεσμα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ενεργειακού εφοδιασμού έχει μειωθεί, σύμφωνα με τον Haag από το 2007 – 2011 κατά περισσότερο από 30%, ενώ τα κέρδη έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, ανάλογα με την περιοχή μέχρι και 80%”.
2. Οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παραμένουν ελκυστικές:
Η διεξοδική ανάλυση της μελέτης αποκαλύπτει μία διαφορετική εικόνα για νικητές και ηττημένους: Ειδικά οι επιχειρήσεις προμήθειας και οι εταιρείες παραγωγής από τη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη βρίσκονται με την αστάθεια της αγοράς και τις νομοθετικές παρεμβάσεις μπροστά σε ένα αβέβαιο μέλλον.
Ωστόσο οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παραμένουν ελκυστικές, αλλά εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις επιδοτήσεις και ως εκ τούτου από το πολιτικό ρίσκο. Ακόμη αν και οι επενδύσεις για την επέκταση των δικτύων συνεχίζονται – βασική προϋπόθεση αποτελούν τα κατάλληλα κινήτρα από την αντίστοιχη ρυθμιστική αρχή.
3. Η Ευρωπαϊκή βιομηχανία προμήθειας σε σταυροδρόμι:
Σύμφωνα με την AT Kearney GmbH, η ευρωπαϊκή βιομηχανία ενεργειακής προμήθειας βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι: Τα επόμενα πέντε χρόνια θα καθορίσουν την ευρωπαϊκή κατεύθυνση στην αγορά εταιρείας. Με βάση τις σημερινές ενδείξεις για τα επόμενα πέντε χρόνια,υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια:
α. Το πρώτο είναι η “Επιστροφή στη ρύθμιση”: Για να λυθεί η δύσκολη κατάσταση μπορεί να αποφασίσει η ΕΕ και οι εθνικοί νομοθέτες για ακόμη ισχυρότερα ρυθμιστικά μέτρα. Στη συνέχεια, όμως, τα επενδυτικά κίνητρα θα εξακολουθούν να μειώνονται, γεγονός που θα οδηγήσει σε ένα όλο και περισσότερο ξεπερασμένο και αναποτελεσματικό χαρτοφυλάκιο επενδύσεων, ιδιαίτερα στον τομέα της παραγωγής. Με την προκύπτουσα έλλειψη της αύξησης των τιμών της ενέργειας, οι βιομηχανίες απειλούνται από τις μεγάλες οικονομίες. Τα αποτελέσματα του σεναρίου θα είναι να μειωθεί σημαντικά η ανάπτυξη του κλάδου.
Το δεύτερο σενάριο βασίζεται στην προαγωγή του ανταγωνισμού: Σε αυτή την περίπτωση, η ΕΕ και οι εθνικές νομοθεσίες θα επιλέξουν το δρόμο προς την αντίθετη κατεύθυνση: θα προωθήσουν τη μετατροπή του ενεργειακού τομέα με την ενίσχυση των ανταγωνιστικών δομών της αγοράς. Αυτό θα δημιουργήσει και πάλι περισσότερα κίνητρα για επενδύσεις, οδηγώντας σε ένα νεότερο, πιο αποτελεσματικό χαρτοφυλάκιο ενεργειακού εξοπλισμού στην Ευρώπη. Οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν σταθερές στο χρόνο και θα υποστηριχθεί η σταθερότητα, για την στήριξη των προβληματικών ευρωπαϊκών εταιρειών. Συνολικά, αυτό θα οδηγήσει σε πωλήσεις και αύξηση των κερδών του κλάδου.
4. Ρυθμιστικά μέτρα φέρνουν μοιραία αποτελέσματα:
“Παρατηρούμε ότι οι νόμοι και οι ρυθμιστικές αρχές στις μεγάλες χώρες της ΕΕ, με την εισαγωγή πρόσθετων μέτρων αποτελούν πανάκεια για την αντιμετώπιση της καθυστέρησης των επενδύσεων – και οδηγούν σε μοιραία κατεύθυνση», λέει ο Valeska Kleiderman, συν-συγγραφέας της μελέτης. «Οι ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας πρέπει να αλλάξουν το σύστημά τους για τη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής αγοράς, προκειμένου να προετοιμαστούν για τις μελλοντικές ανάγκες μιας βιώσιμης πολιτικής των τιμών της ενέργειας.”
Από οικονομικής πλευράς από τη μελέτη προκύπτει ένα σαφές αποτέλεσμα: Ο φαύλος κύκλος της μείωσης των επενδυτικών κινήτρων και στη συνέχεια οι αυξανόμενες κανονιστικές ρυθμίσεις πρέπει να σταματήσουν υπέρ των μέτρων για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, ώστε να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη ευρωπαϊκή βιομηχανική βάση.
