Νέα φορολογική νομοθεσία
«Κλειδιά» για λιγότερο φόρο περιλαμβάνει η φετινή φορολογική δήλωση που θα κληθούν να υποβάλουν όλοι οι φορολογούμενοι από τον ερχόμενο Μάιο έως και τα τέλη Ιουλίου. Πρόκειται για τα πεδία της φορολογικής δήλωσης που αφορούν τις αποδείξεις για τη λήψη υπηρεσιών και την αγορά προϊόντων, την ορθή αναγραφή όλων των εισοδημάτων που έως τώρα η δήλωσή τους ήταν προαιρετική και την επαλήθευση των ποσών για τους φόρους που παρακρατήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2012.
Τι ισχύει για το 2012
Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, οι φορολογούμενοι θα πρέπει για τη χρήση του 2012 να συγκεντρώσουν δύο ξεχωριστές κατηγορίες αποδείξεων και παραστατικών αγορών. Η πρώτη κατηγορία αφορά τις δαπάνες οι οποίες μειώνουν απευθείας τον φόρο εισοδήματος, όπως είναι τα ιατρικά έξοδα και τα ασφάλιστρα ζωής, ενώ η δεύτερη κατηγορία είναι αυτή των αποδείξεων από σχεδόν κάθε δαπάνη (π.χ., σούπερ-μάρκετ) που θα πρέπει να συγκεντρώσει ο φορολογούμενος προκειμένου να μην τιμωρηθεί με περισσότερο φόρο εισοδήματος.
Πιο αναλυτικά, οι αποδείξεις για δαπάνες που πραγματοποίησε ο φορολογούμενος και μπορεί να τις δηλώσει για να μειώσει απευθείας τον φόρο εισοδήματος (οι γνωστές φοροαπαλλαγές) είναι:
1. Ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη: Οδηγεί σε μείωση φόρου σε ποσοστό 10% επί της δαπάνης, με τη μέγιστη έκπτωση φόρου τα 3.000 ευρώ.
2. Ενοίκιο κύριας κατοικίας: Η έκπτωση φόρου είναι σε ποσοστό 10% επί της δαπάνης του ενοικίου. Ωστόσο, το ποσό επί του οποίου υπολογίζεται η έκπτωση δεν μπορεί να υπερβεί τα 1.000 ευρώ και, έτσι, το ανώτατο ποσό της μείωσης δεν μπορεί να υπερβεί τα 100 ευρώ.
3. Ενοίκιο παιδιών που σπουδάζουν στο εσωτερικό σε άλλη πόλη από αυτή της μόνιμης κατοικίας τους. Η έκπτωση φόρου είναι σε ποσοστό 10% επί της δαπάνης του ενοικίου. Ωστόσο, το ποσό επί του οποίου υπολογίζεται η έκπτωση δεν μπορεί να υπερβεί τα 1.000 ευρώ και, έτσι, το ανώτατο ποσό της μείωσης δεν μπορεί να υπερβεί τα 100 ευρώ.
4. Δαπάνη φροντιστηρίων μέσης εκπαίδευσης και ξένων γλωσσών για τον ίδιο τον φορολογούμενο, τη σύζυγο και τα προστατευόμενα τέκνα τους. Για καθέναν παρέχεται έκπτωση 10% επί της δαπάνης, με μέγιστο ποσό έκπτωσης τα 100 ευρώ.
5. Τόκοι στεγαστικών δανείων για απόκτηση πρώτης κατοικίας που καταβλήθηκαν από 1/1/2011 έως 31/12/2011. Η έκπτωση φόρου υπολογίζεται με συντελεστή 10% στους τόκους που αντιστοιχούν στο τμήμα του δανείου έως 200.000 ευρώ και επιφάνεια κατοικίας έως 120 τετραγωνικά μέτρα.
6. Διατροφή που καταβάλλεται από τον έναν σύζυγο στον άλλο και επιδικάστηκε ή συμφωνήθηκε με συμβολαιογραφική πράξη. Η μείωση φόρου υπολογίζεται με συντελεστή 10%. Το ποσό της μείωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 1.500 ευρώ.
7. Ασφάλιστρα ζωής: Παρέχεται μείωση φόρου σε ποσοστό 10%. Το ποσό της δαπάνης ασφαλίστρων επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των 3.000 ευρώ. Έτσι, η μέγιστη μείωση φόρου ανέρχεται στα 300 ευρώ.
8. Αλλαγή εγκατάστασης κεντρικού κλιματισμού, χρήσης καυσίμου από πετρέλαιο σε φυσικό αέριο, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων κ.λπ. Παρέχεται μείωση φόρου σε ποσοστό 10%. Το ποσό της δαπάνης επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των 3.000 ευρώ και, κατά συνέπεια, η μέγιστη μείωση φόρου ανέρχεται σε 300 ευρώ.
9. Υποχρεωτικές ασφαλιστικές εισφορές αυτοαπασχολουμένων: Παρέχεται μείωση φόρου σε ποσοστό 10% επί της δαπάνης.
Οι υπόλοιπες αποδείξεις
Με στόχο την έκδοση αποδείξεων από τις επιχειρήσεις και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μέσω της απόδοσης του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, οι φορολογούμενοι είναι υποχρεωμένοι να συγκεντρώσουν και αποδείξεις από διάφορες άλλες δαπάνες. Μάλιστα, αν και η συγκέντρωση των αποδείξεων δεν τους προσφέρει κάποια έκπτωση φόρου, η μη συγκέντρωση τους οδηγεί σε «πρόστιμο» με τη μορφή της βεβαίωσης πρόσθετου φόρου επί της αξίας των αποδείξεων που τους λείπει.
Ειδικότερα, για τα εισοδήματα του 2012 που πρόκειται να δηλωθούν από τους φορολογουμένους στις φετινές φορολογικές δηλώσεις, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να συγκεντρώσουν αποδείξεις αξίας ίσης με το 25% του ατομικού τους εισοδήματος. Η μέγιστη αξία των αποδείξεων που οφείλουν να συγκεντρώσουν οι φορολογούμενοι είναι 15.000 ευρώ και αντιστοιχεί σε ατομικό εισόδημα 60.000 ευρώ. Στην περίπτωση που οι φορολογούμενοι συγκεντρώσουν λιγότερες αποδείξεις από τις απαιτούμενες, τότε για την αξία των αποδείξεων που τους λείπει θα «τιμωρηθούν» με πρόσθετο φόρο 10% επί της αξίας αυτής.
Για παράδειγμα, ένας φορολογούμενος είχε το 2012 ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ. Θα πρέπει να συγκεντρώσει αποδείξεις αξίας 5.000 ευρώ (το 25% του εισοδήματός του). Αν συγκεντρώσει αποδείξεις αξίας 4.000 ευρώ, τότε θα του επιβληθεί πρόσθετος φόρος 100 ευρώ (το 10% της αξίας των αποδείξεων που του λείπουν).
Σε αυτές τις αποδείξεις, που δεν οδηγούν σε μείωση φόρου, αλλά πρέπει να συγκεντρωθούν προκειμένου ο φορολογούμενος να μην κληθεί να πληρώσει περισσότερο φόρο, περιλαμβάνονται όλες οι καταναλωτικές δαπάνες. Πιο συγκεκριμένα:
* Περιλαμβάνονται οι αποδείξεις από σούπερ-μάρκετ, εμπορικά καταστήματα, καύσιμα, διόδια (για το 2012, γιατί για το 2013 δεν αναγνωρίζονται), οι πάσης φύσεως δαπάνες αγοράς υλικών και παροχής υπηρεσιών των κοινόχρηστων χώρων, εκτός από τις αποδείξεις των λογαριασμών ύδρευσης, αποχέτευσης και ηλεκτροδότησης αυτών, μετά τον επιμερισμό τους στους ενοίκους ή στους ιδιοκτήτες των οριζόντιων ιδιοκτησιών.
* Περιλαμβάνεται και η δαπάνη για παροχή υπηρεσιών από συμβολαιογράφο για σύνταξη συμβολαίου απόκτησης ακινήτου με γονική παροχή ή δωρεά.
* Δεν περιλαμβάνονται οι δαπάνες για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, οι αποδείξεις για ύδρευση, αποχέτευση, ηλεκτρισμό, τηλεπικοινωνίες (π.χ., κινητά τηλέφωνα, DSL), για εισιτήρια σε κάθε είδους μεταφορικό μέσο και όσες δαπάνες οδηγούν σε απευθείας μείωση φόρου. Να σημειωθεί ότι οι αποδείξεις δαπανών δεν υποβάλλονται με τη φορολογική δήλωση, αλλά φυλάσσονται από τον φορολογούμενο και παραδίδονται στην Εφορία, εφόσον ζητηθούν, για τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου.
Πότε συμφέρει τους δυο συζύγους να προχωρήσουν σε μοίρασμα της περιουσίας
Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να επιδείξουν και μεγάλη προσοχή αναφορικά με τη δήλωση της ακίνητης περιουσίας τους, αλλά και τη δικαιολόγηση των εμβασμάτων που έχουν αποστείλει στο εξωτερικό. Πρόκειται για δύο σημαντικά φορολογικά μέτωπα που καλούνται να χειριστούν εκατομμύρια φορολογούμενοι, προκειμένου να γλυτώσουν πρόσθετους φόρους και επιβαρύνσεις.
Ειδικότερα, όσον αφορά τα ακίνητα, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να προσέξουν τα εξής: Σύντομα πρόκειται να ανοίξει στον δικτυακό τόπο της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων η εφαρμογή για τη δήλωση ακινήτων Ε9 του 2013. Σε αυτήν οι φορολογούμενοι θα δηλώσουν τις μεταβολές που είχαν στην ακίνητη περιουσία τους το 2012 και θα επικαιροποιήσουν την εικόνα της περιουσιακής τους κατάστασης.
Η επικαιροποίηση αυτή είναι πολύ σημαντική, καθώς, με βάση τη δήλωση Ε9 του 2013, θα υπολογιστεί και θα επιβληθεί ο νέος ενιαίος φόρος ακινήτων στους φορολογουμένους. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επιδείξουν οι φορολογούμενοι στη δήλωση των αγροτεμαχίων που έχουν στην κατοχή τους, καθώς από φέτος θα επιβληθεί φόρος ακινήτων και στα αγροτεμάχια.
Η επιφάνεια, η απόστασή τους από τη θάλασσα, το αν είναι πολυετής ή μονοετής καλλιέργεια είναι βασικά χαρακτηριστικά που θα προσδιορίζουν το ύψος του φόρου.
Επίσης, με δεδομένο ότι ο φόρος ακινήτων υπολογίζεται σε ατομική βάση, θα ήταν συμφέρον για έναν φορολογούμενο να μοιράσει την ακίνητη περιουσία του μεταξύ του ιδίου και της συζύγου του, προκειμένου να καρπωθούν τους χαμηλούς συντελεστές στη βάση της φορολογικής κλίμακας για τον υπολογισμό του φόρου.
Όσον αφορά τη δικαιολόγηση των εμβασμάτων της τριετίας 2009-2011, οι φορολογούμενοι που έλαβαν το σχετικό ειδοποιητήριο (ανέρχονται σε περίπου 24.700) θα πρέπει να προσέξουν την προέλευση των χρημάτων που θα δηλώσουν. Η Εφορία, βάσει της εγκυκλίου που εκδόθηκε, ζητά δικαιολόγηση της προέλευσης των χρημάτων, αίροντας ακόμα και την απαλλαγή από το πόθεν έσχες, όπου αυτή ίσχυε.
Για παράδειγμα, αν ένας φορολογούμενος επικαλεστεί έσοδα από την πώληση ενός ακινήτου, για το οποίο, όμως, κατά την απόκτησή του είχε νόμιμα απαλλαγεί από το πόθεν έσχες (π.χ., επειδή ήταν η πρώτη κατοικία του), τότε θα ελεγχθεί και γι΄ αυτό. Δηλαδή θα πρέπει να αποδείξει ότι τα χρήματα που κατέβαλε για την αγορά του ακινήτου είχαν φορολογηθεί ή είχαν απαλλαγεί νόμιμα από την φορολογία.
Προσοχή στους κωδικούς φόρων και εισοδημάτων
Στη φετινή φορολογική δήλωση οι φορολογούμενοι θα πρέπει να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή σε μια σειρά νέων στοιχείων που πρέπει να δηλωθούν. Από φέτος όλα χα εισοδήματα θα πρέπει να αναγραφούν στη φορολογική δήλωση, ακόμα και αυτά που έχουν φορολογηθεί στην πηγή ή αυτοτελώς, όπως είναι οι τόκοι και τα μερίσματα. Με βάση αυτά τα εισοδήματα θα υπολογιστεί το συνολικό ετήσιο εισόδημα των φορολογούμενων το 2012 και θα εκκαθαριστεί και η έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης που αναλογεί στο σύνολο του εισοδήματος τους.
Έκτακτη εισφορά
Ειδικά οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι θα πρέπει να αναγράψουν στη φορολογική τους δήλωση και το ποσό της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης που τους παρακρατήθηκε κατά τη διάρκεια του 2012. Το ποσό αυτό είναι κρίσιμο, διότι θα τους αφαιρεθεί από το συνολικό ποσό εισφοράς που αναλογεί στο σύνολο των εισοδημάτων τους (π.χ., από ενοίκια, μερίσματα, κ.ά).
