ΡAE:Διαβούλευση για την διαχείριση των Ηλεκτρικών Συστημάτων των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών

Ο Κώδικας ΜΔΝ καταρτίστηκε από τη ΡΑΕ στη βάση των αρχών και κατευθύνσεων που η Ρυθμιστική Αρχή είχε θέσει σε δημόσια διαβούλευση τον Οκτώβριο του 2011, καθώς και τις παρατηρήσεις και προτάσεις που κατατέθηκαν από τους ενδιαφερόμενους, στο πλαίσιο της διαβούλευσης αυτής. Κατά την εκπόνησή του από τη ΡΑΕ, ελήφθησαν υπόψη το αρχικό σχέδιο Κώδικα που είχε εισηγηθεί η ΔΕΗ Α.Ε. (ως Διαχειριστής των ΜΔΝ), άλλοι Κώδικες σε ισχύ ή υπό έγκριση, μελέτες που έχουν εκπονηθεί (από το Ε.Μ.Π., κ.λπ.) με αντικείμενο τη λειτουργία και τη διαχείριση των Συστημάτων των ΜΔΝ, καθώς και την ανάπτυξη Κέντρων Ελέγχου Ενέργειας στα νησιά αυτά, όπως επίσης και η (περιορισμένη) διεθνής εμπειρία και πρακτική.

Όπως έχει τονιστεί και σε προηγούμενες ανακοινώσεις της Αρχής, με τον Κώδικα αυτό επιχειρείται, για πρώτη φορά στη χώρα μας, η θέσπιση των βασικών κανόνων λειτουργίας και διαχείρισης μικρών απομονωμένων ηλεκτρικών συστημάτων, όπως είναι τα αυτόνομα ηλεκτρικά συστήματα των νησιών, τα οποία παρουσιάζουν πλήθος ιδιαιτεροτήτων σε σχέση με τα διασυνδεδεμένα ηλεκτρικά συστήματα, αλλά και με άλλα νησιωτικά συστήματα παγκοσμίως. Δεδομένου ότι δεν υφίστανται, παγκοσμίως, παρόμοιοι Κώδικες για τη ρύθμιση αντίστοιχων ηλεκτρικών συστημάτων και αγορών, η κατάρτιση του Κώδικα ΜΔΝ από τη ΡΑΕ παρουσίασε αυξημένο βαθμό δυσκολίας, καθώς όφειλε να διαμορφώσει και να ενσωματώσει κανόνες για τις ακόλουθες σημαντικές ιδιαιτερότητες:
α)  Την ανάγκη πλήρους εφαρμογής των κανόνων των Ευρωπαϊκών Οδηγιών για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας σε πολλά, μικρά και διαφορετικού μεγέθους, νησιωτικά συστήματα (32 ηλεκτρικά συστήματα, με αιχμή ζήτησης από μερικές εκατοντάδες kW έως και αρκετές εκατοντάδες MW).

β) Τη σημαντική διείσδυση των ΑΠΕ στα νησιωτικά αυτά συστήματα, τόσο από τεχνολογίες μη ελεγχόμενης παραγωγής (π.χ. αιολικά και φωτοβολταϊκά, των οποίων η συμμετοχή στο ενεργειακό ισοζύγιο ορισμένων νησιών ήδη υπερβαίνει το 20%), όσο και από τεχνολογίες ελεγχόμενης παραγωγής που αναμένεται να αναπτυχθούν στα νησιά (ηλιοθερμικά, κ.α.).

γ)   Την ανάγκη ενσωμάτωσης του ειδικού πλαισίου που ισχύει για τους υβριδικούς και τους ηλιοθερμικούς σταθμούς.

δ)   Τη μη δυνατότητα εφαρμογής των καθιερωμένων κανόνων λειτουργίας μιας ανεπτυγμένης ηλεκτρικής αγοράς, λόγω του εξαιρετικά περιορισμένου αριθμού παραγωγών που συμμετέχουν στη διαμόρφωση τιμών στα ΜΔΝ (σήμερα, μοναδικός παραγωγός από συμβατικές μονάδες στα ΜΔΝ είναι η ΔΕΗ Α.Ε., χωρίς να αναμένεται σημαντική δραστηριοποίηση νέων παραγωγών από συμβατικές μονάδες, ενώ παράλληλα ισχύει και το καθεστώς των εγγυημένων τιμών αγοράς / feed-in tariff για τις μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ).

ε)  Τη λειτουργία της συγκεκριμένης αγοράς μέσω της παροχής Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) και την ανάγκη συγκράτησης του συνολικού κόστους παραγωγής, που επιβαρύνει σήμερα τους καταναλωτές της επικράτειας με το ποσό των 600 εκ. € περίπου ετησίως (ΥΚΩ για ΜΔΝ), καθώς και την ανάγκη και υποχρέωση επαρκούς τεκμηρίωσης του ετήσιου αυτού κόστους.

στ) Την ανάγκη σχεδιασμού, από μηδενική βάση, ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης, εποπτείας και ελέγχου των τοπικών Συστημάτων ΜΔΝ και της αγοράς των ΜΔΝ, καθώς και τη δυσκολία εφαρμογής των σχετικών ρυθμίσεων, λόγω των βασικών ελλείψεων σε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό.

ζ)   Την ανάγκη απλοποίησης των διαδικασιών, όπου αυτό είναι αναγκαίο, χωρίς να επέρχεται μείωση του οφέλους για τους τελικούς καταναλωτές ή/και τους συμμετέχοντες στην αγορά των ΜΔΝ (π.χ. απλοποίηση του προγραμματισμού της παραγωγής και κατανομής σε μικρά Συστήματα ΜΔΝ, ειδικές προβλέψεις για νησιά για τα οποία έχει χορηγηθεί παρέκκλιση από διατάξεις της Οδηγίας, κ.λπ.).  

η)   Άλλες τοπικές ιδιαιτερότητες, όπως είναι η ανάγκη ύπαρξης σημαντικής εφεδρείας ισχύος, οι μεγάλες εποχικές αυξομειώσεις της ζήτησης, και ο χαμηλός Συντελεστής Φορτίου (λόγω κυρίως της έντονης τουριστικής περιόδου).
Για τους ανωτέρω λόγους, το κείμενο του Κώδικα ΜΔΝ που κατάρτισε και θέτει σήμερα σε δημόσια διαβούλευση η ΡΑΕ, περιλαμβάνει πολλές πρότυπες ρυθμίσεις, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τους τις κρίσιμες παραμέτρους και δεδομένα που αντανακλούν την υφιστάμενη κατάσταση στα μη διασυνδεδεμένα νησιά της χώρας, καθώς και τις πραγματικές δυνατότητες ανάπτυξης ανταγωνισμού στην αγορά των νησιών αυτών.

Οι ρυθμίσεις του Κώδικα αποτυπώνουν τη βασική του φιλοσοφία, η οποία στοχεύει στα ακόλουθα:

α)  Το άνοιγμα της αγοράς, για τη δραστηριοποίηση και ισότιμη μεταχείριση προμηθευτών/παραγωγών, πρωτίστως δε για τη δημιουργία του μέγιστου δυνατού οφέλους για τον καταναλωτή.

β)  Τη διασφάλιση της απρόσκοπτης ηλεκτροδότησης των καταναλωτών των νησιών, σε μακροχρόνια βάση.

γ)  Τη μεγιστοποίηση της διείσδυσης των ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και τη δημιουργία των βέλτιστων δυνατών συνθηκών ένταξης των σταθμών, από πλευράς τεχνικής δυνατότητας και διαχείρισης, τόσο για τις ήδη χρησιμοποιούμενες τεχνολογίες ΑΠΕ (αιολικά, φωτοβολταϊκά), όσο και για νέες (υβριδικά, ηλιοθερμικά, κ.λπ.).

δ) Την ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους παραγωγής των συμβατικών μονάδων και την επακόλουθη μείωση της επιβάρυνσης του έλληνα καταναλωτή με ΥΚΩ.

Οι βασικές ρυθμίσεις του Κώδικα είναι οι ακόλουθες:

α)   Θέσπιση κανόνων benchmarking (δηλαδή σύγκρισης με τα κόστη πρότυπων μονάδων), για την αμοιβή των συμβατικών μονάδων παραγωγής.

β) Καθορισμός Κυλιόμενου Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού (ΚΗΕΠ), με επικαιροποίηση ανά δωδεκάωρο, καθώς και κανόνων κατανομής, με έμφαση στο συχνό επαναπρογραμματισμό της παραγωγής.

γ)  Καθιέρωση ειδικών Κανόνων Λειτουργίας και Διαχείρισης των Μονάδων ΑΠΕ/ΣΗΥΘΑ, περιλαμβανομένων και των υβριδικών σταθμών.

δ)  Πρόβλεψη Κέντρων Ελέγχου Ενέργειας (ΚΕΕ) και καθορισμός των βασικών απαιτήσεων για το σχεδιασμό και τη λειτουργία τους, ώστε σε επόμενη φάση (μέσω της έκδοσης του προβλεπόμενου Εγχειριδίου) να εξειδικευτεί ο σχεδιασμός και η λειτουργία τους, βάσει και της σχετικής δομής και οργάνωσης του Διαχειριστή ΜΔΝ.

ε)  Θέσπιση υποχρέωσης του Διαχειριστή για την εκπόνηση μελετών, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, για τη λειτουργία, διαχείριση και ανάπτυξη των ηλεκτρικών συστημάτων των ΜΔΝ, με σκοπό τη βέλτιστη ανάπτυξη κάθε νησιωτικού ηλεκτρικού συστήματος, την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση των καταναλωτών από τη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή και τη μεγιστοποίηση της διείσδυσης των ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ.

στ) Θέσπιση δεικτών ποιότητας και παροχή κινήτρων προς το Διαχειριστή για την επίτευξη ή/και υπέρβαση των ετήσιων στόχων του.

ζ)  Πρόβλεψη για τη σύσταση των απαραίτητων για τη λειτουργία και διαχείριση των Συστημάτων και της αγοράς ΜΔΝ, Μητρώων, Αρχείων, Λογαριασμών, καθώς και για την τήρησή τους από το Διαχειριστή ΜΔΝ.

η)   Καθιέρωση μηνιαίας εκκαθάρισης, καθώς και ετήσιας οριστικής εκκαθάρισης, στη βάση απολογιστικών στοιχείων λειτουργίας των Συστημάτων ΜΔΝ, με ειδικές προβλέψεις για τις συναλλαγές που αφορούν τους ειδικούς λογαριασμούς ΥΚΩ και ΑΠΕ.

θ)   Θέσπιση κινήτρων και κυρώσεων προς τους συμμετέχοντες στην αγορά ΜΔΝ, με στόχο τη συνεχή βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς και των Συστημάτων των ΜΔΝ, καθώς και της ποιότητας των παρεχόμενων στους καταναλωτές υπηρεσιών.

ι)    Πρόβλεψη καθεστώτος σταδιακής μετάβασης στην πλήρη εφαρμογή των ρυθμίσεων του Κώδικα.

Σημειώνεται ότι ο Κώδικας θα περιλαμβάνει και πρότυπες συμβάσεις σύνδεσης μονάδων στο δίκτυο, καθώς και συμμετοχής στην αγορά των ΜΔΝ παραγωγών και προμηθευτών, οι οποίες συνάπτονται μεταξύ του Διαχειριστή ΜΔΝ και των παραγωγών / προμηθευτών. Το σχέδιο των συμβάσεων αυτών θα υποβληθεί από το Διαχειριστή ΜΔΝ (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.)  σε σύντομο χρονικό διάστημα, ώστε να ενσωματωθούν στον Κώδικα με βάση την προβλεπόμενη διαδικασία.

Κατόπιν των ανωτέρω, η ΡΑΕ προσκαλεί όλους τους ενδιαφερόμενους να υποβάλλουν τα σχόλια και τις παρατηρήσεις τους επί του παρόντος Κώδικα ΜΔΝ, έως και τη Δευτέρα 11 Μαρτίου, στην ηλεκτρονική διεύθυνση: kodikasMDN@rae.gr, συμβάλλοντας με τις απόψεις και προτάσεις τους στη βελτίωση του πρώτου αυτού Κώδικα για τα ΜΔΝ.

Επισημαίνεται ότι, μετά τη λήξη της Δημόσιας Διαβούλευσης, η ΡΑΕ θα δημοσιοποιήσει κατάλογο των συμμετεχόντων, καθώς και το περιεχόμενο των επιστολών τους, με εξαίρεση την περίπτωση κατά την οποία ο αποστολέας αιτείται τη μη δημοσιοποίηση των στοιχείων του και/ή των απόψεών του. Αν επιθυμεί τη δημοσίευση μέρους των απόψεών του, θα πρέπει να υποβάλει διακριτά (με διαφορετικά έγγραφα) τις απόψεις προς δημοσίευση και αυτές που υποβάλλονται εμπιστευτικά.